Anksiyete öteki bir ismiyle dert bozukluğu ruhsal bir rahatsızlıktır. Herkes vakit zaman gelecekte olabilecek durumlara dair telaş duyabilir ama telaş bozukluğuna sahip şahıslar, biroldukça durum ile ilgili çok, denetim edilmesi sıkıntı ve uzun müddet telaş duyar. Bu şahısların endişelendikleri bahisler; sıhhat, maddi durum, iş, alakalar, aile, çocuklarının başına gelen küçük talihsizlikler, yapılacak işler üzere her insanın kaygılandığı mevzular olsa da tasa bozukluğu günlük olağan tasadan ayıran, yaşanan tasanın boyutu, müddeti ve hayata olumsuz tesiridir. Korku bozukluğu olan bireyler daima gergin ve diken üstendedir. Kaslarda gerilme, denetim edilemeyen bir huzursuzluk ve tedirginlik yaşarlar. Bu dertler şimdi her gün kendini gösterir.
Korku Bozukluğu tanısı için altı aylık bir müddetçte korku duyularak geçirilen gün sayısı dertsiz geçen günlerden çok olmalıdır. Telaş bozukluğunda rol oynayan başka bir etmen ise belirsizliğe tahammülsüzlüktür. Belirsizliğe tahammülsüzlük durumunda kişinin belirsizliğe dair birtakım olumsuz inançları vardır. Belgisiz bir durum yahut olayla karşılaştığında olumsuz reaksiyon verirler.
TASA BOZUKLUĞU / ANKSİYETE BELİRTİLERİ
Gergin, huzursuz, panik halinde hissetmek
Daima makûs olayların olacağı hissi, daima olumsuz düşünme
Kalp atışlarında yaşanan çok hızlanma
Titreme
Çok terleme
Yorgun ve güçsüz hissetme
Odaklanma, konsantrasyon sorunları
Ağız kuruluğu, mide sorunları
Baş ağrıları
Uyku sorunları
Çok düşünmek
Tasa duymayı tetikleyecek tesirlerden kaçınma hali
Mevt korkusu
DERT BOZUKLUĞU / ANKSİYETE KİMLERDE DAHA SIK GÖRÜLMEKTEDİR?
İstatistiklere göre, anksiyete bozuklukları bayanlarda erkeklere oranla daha sık görülmektedir. Yetişkinlerde de çocuklara kıyasla daha fazla görülmektedir. Başlangıç yaşı ergenliğin ileri devirleri yahut 20’li yaşların sonlarına denk gelebilir. Daha erken yaşlarda ortaya çıkması daha azdır. Çocuklarda ve ergenlerde görülen dert bozukluklarının içeriği de farklılık gösterebilir. Ayrıyeten cinsiyete nazaran de telaş bozukluğuyla bir arada görülen eş teşhisler farklılık gösterir.
KORKU BOZUKLUĞU/ ANKSİYETENİN BİRKAÇ TİPİ
Genelleştirilmiş Anksiyete Bozukluğu:Ortada bir niye olmadan duyulan çok kaygı ve gerginlik hissiyatı.
Panik Atak:Ani ve ağır endişe, birlikteinde panik atakları meydana getirebilir. Bu esnada göğsünüzde ağrı hissedebilir, bedeninizde ter boşalması yaşayabilir, kalp atışlarınızda hızlanma gözlemleyebilirsiniz. kimi vakit süreç boğulduğunuzu ya da kalp krizi geçirdiğinizi düşünmenize sebep olacak kadar ağır seyredebilir.
Toplumsal anksiyete bozukluğu; öbürleri tarafınca yargılanma yahut olumsuz olarak görülme kaygısı niçiniyle yüksek seviyede anksiyete, kaygı ve toplumsal durumlardan kaçınmaya yol açar.
Spesifik Fobiler; Yükseklik korkusu biçiminde kendini gösterebilir. Bu kaygıya sahip olan bireyler uçağa binmek ya da yüksek katlı meskenlerde oturmaktan dolayı kaygı duyabilir.
Agorafobi; kişinin paniğe kapılmasına ve kendini kapana kısılmış, çaresiz ve utanmış hissetmesine niye olabilecek yerlerden yahut durumlardan korktuğu ve çoğunlukla kaçındığı bir cins anksiyete bozukluğudur.
Ayrılık Tasası; Bağlanılan şahıstan (ebeveyn) ayrılmayı düşününce bile bireyde ağır gerilime ve kaygıya sebep olan anksiyete bozukluğu çeşididir.
Seçici Konuşmama; Çocuğun okul üzere kimi toplumsal ortamlarda konuşma ve irtibat kurma marifetlerini kullanmaması olarak tabir edilir.
TELAŞ BOZUKLUĞU/ ANKSİYETE İÇİN RİKS FAKTÖRLERİ
Travma; Travmatik olaylara maruz kalan bireylerin anksiyete bozukluğu yaşama oranı çok fazladır.
Çocukluk periyodunda, cinsel istismar ya da ihmal yaşanması anksiyete riskini çok artırmaktadır.
Bir hastalıktan kaynaklanan gerilim; Kendi sıhhatiniz ya da etrafınızdaki şahısları sıhhatinden duyulan tasa ve gerilim hali anksiyete bozukluklarını artırabilir.
Ailelerin tavırları; Çok müdafaacı tavır ve davranışlar anksiyeteye niye olabilir.
Husus bağımlılığı anksiyete riskini artırır.
Kişilik; Birtakım şahıslar, anksiyete bozukluklarına daha yatkındır.
Özgüven eksikliği, alay konusu olma üzere olumsuz niyetler, algılar anksiyete bozukluğuna sebep olabilir.
İnflamasyon
Beyindeki karar verme kısmında inflamason var ise anksiyeteye sebep olabilir
Hormonlar; Yüksek kortizol, sistemsiz troid işlevleri, düşük progesteron düzeyi üzere hormonlardaki dengesizlikler anksiyeteye niye olabilir.
Anksiyete bozukluğu olan akrabalar; Anksiyete bozuklukları genetik olabilir.
TEDAVİ
Anksiyete bozukluğu, tedavi edilmediğinde kişinin ömür kalitesini düşürür ve depresyona yol açar. Hatta kişi ortasında bulunduğu ruh halinden dolayı çıkmaza girerek husus bağımlılığına bile başlayabilir. Bu sebeplerle vakit kaybetmeden tedaviye başlamak kuraldır. Psikoterapi, ilaç tedavisi ve bilişsel davranışçı terapi ile tedavi mümkündür. Hangi tedavi tekniğine daha uygun karşılık vereceğiniz, deneme-yanılma yoluyla saptanabilir.
Korku Bozukluğu tanısı için altı aylık bir müddetçte korku duyularak geçirilen gün sayısı dertsiz geçen günlerden çok olmalıdır. Telaş bozukluğunda rol oynayan başka bir etmen ise belirsizliğe tahammülsüzlüktür. Belirsizliğe tahammülsüzlük durumunda kişinin belirsizliğe dair birtakım olumsuz inançları vardır. Belgisiz bir durum yahut olayla karşılaştığında olumsuz reaksiyon verirler.
TASA BOZUKLUĞU / ANKSİYETE BELİRTİLERİ
Gergin, huzursuz, panik halinde hissetmek
Daima makûs olayların olacağı hissi, daima olumsuz düşünme
Kalp atışlarında yaşanan çok hızlanma
Titreme
Çok terleme
Yorgun ve güçsüz hissetme
Odaklanma, konsantrasyon sorunları
Ağız kuruluğu, mide sorunları
Baş ağrıları
Uyku sorunları
Çok düşünmek
Tasa duymayı tetikleyecek tesirlerden kaçınma hali
Mevt korkusu
DERT BOZUKLUĞU / ANKSİYETE KİMLERDE DAHA SIK GÖRÜLMEKTEDİR?
İstatistiklere göre, anksiyete bozuklukları bayanlarda erkeklere oranla daha sık görülmektedir. Yetişkinlerde de çocuklara kıyasla daha fazla görülmektedir. Başlangıç yaşı ergenliğin ileri devirleri yahut 20’li yaşların sonlarına denk gelebilir. Daha erken yaşlarda ortaya çıkması daha azdır. Çocuklarda ve ergenlerde görülen dert bozukluklarının içeriği de farklılık gösterebilir. Ayrıyeten cinsiyete nazaran de telaş bozukluğuyla bir arada görülen eş teşhisler farklılık gösterir.
KORKU BOZUKLUĞU/ ANKSİYETENİN BİRKAÇ TİPİ
Genelleştirilmiş Anksiyete Bozukluğu:Ortada bir niye olmadan duyulan çok kaygı ve gerginlik hissiyatı.
Panik Atak:Ani ve ağır endişe, birlikteinde panik atakları meydana getirebilir. Bu esnada göğsünüzde ağrı hissedebilir, bedeninizde ter boşalması yaşayabilir, kalp atışlarınızda hızlanma gözlemleyebilirsiniz. kimi vakit süreç boğulduğunuzu ya da kalp krizi geçirdiğinizi düşünmenize sebep olacak kadar ağır seyredebilir.
Toplumsal anksiyete bozukluğu; öbürleri tarafınca yargılanma yahut olumsuz olarak görülme kaygısı niçiniyle yüksek seviyede anksiyete, kaygı ve toplumsal durumlardan kaçınmaya yol açar.
Spesifik Fobiler; Yükseklik korkusu biçiminde kendini gösterebilir. Bu kaygıya sahip olan bireyler uçağa binmek ya da yüksek katlı meskenlerde oturmaktan dolayı kaygı duyabilir.
Agorafobi; kişinin paniğe kapılmasına ve kendini kapana kısılmış, çaresiz ve utanmış hissetmesine niye olabilecek yerlerden yahut durumlardan korktuğu ve çoğunlukla kaçındığı bir cins anksiyete bozukluğudur.
Ayrılık Tasası; Bağlanılan şahıstan (ebeveyn) ayrılmayı düşününce bile bireyde ağır gerilime ve kaygıya sebep olan anksiyete bozukluğu çeşididir.
Seçici Konuşmama; Çocuğun okul üzere kimi toplumsal ortamlarda konuşma ve irtibat kurma marifetlerini kullanmaması olarak tabir edilir.
TELAŞ BOZUKLUĞU/ ANKSİYETE İÇİN RİKS FAKTÖRLERİ
Travma; Travmatik olaylara maruz kalan bireylerin anksiyete bozukluğu yaşama oranı çok fazladır.
Çocukluk periyodunda, cinsel istismar ya da ihmal yaşanması anksiyete riskini çok artırmaktadır.
Bir hastalıktan kaynaklanan gerilim; Kendi sıhhatiniz ya da etrafınızdaki şahısları sıhhatinden duyulan tasa ve gerilim hali anksiyete bozukluklarını artırabilir.
Ailelerin tavırları; Çok müdafaacı tavır ve davranışlar anksiyeteye niye olabilir.
Husus bağımlılığı anksiyete riskini artırır.
Kişilik; Birtakım şahıslar, anksiyete bozukluklarına daha yatkındır.
Özgüven eksikliği, alay konusu olma üzere olumsuz niyetler, algılar anksiyete bozukluğuna sebep olabilir.
İnflamasyon
Beyindeki karar verme kısmında inflamason var ise anksiyeteye sebep olabilir
Hormonlar; Yüksek kortizol, sistemsiz troid işlevleri, düşük progesteron düzeyi üzere hormonlardaki dengesizlikler anksiyeteye niye olabilir.
Anksiyete bozukluğu olan akrabalar; Anksiyete bozuklukları genetik olabilir.
TEDAVİ
Anksiyete bozukluğu, tedavi edilmediğinde kişinin ömür kalitesini düşürür ve depresyona yol açar. Hatta kişi ortasında bulunduğu ruh halinden dolayı çıkmaza girerek husus bağımlılığına bile başlayabilir. Bu sebeplerle vakit kaybetmeden tedaviye başlamak kuraldır. Psikoterapi, ilaç tedavisi ve bilişsel davranışçı terapi ile tedavi mümkündür. Hangi tedavi tekniğine daha uygun karşılık vereceğiniz, deneme-yanılma yoluyla saptanabilir.