Tüm Taraflarıyla Ergenlik;
Çağımızda ergenlik kelamını çok fazla duyar olduk ve ne yazık ki bu mevzuyla ilgili de çok fazla bilgi kirliliği mevcut. Ergenlik biyopsikososyal bir müddetçtir, yani ergenliğin hem bedensel ve fizyolojik, hem ruhsal ve zihinsel tıpkı vakitte toplumsal istikameti vardır. Ergenlik noktasında şuurlu bir ebeveyn olmak bize şunları kazandırır:
→ Çocuğumuzun bedensel ve ruhsal olarak neler yaşadığını bilir ve davranışlarını ona nazaran yorumlarız
→ Çocuğumuza onu anladığımızı ve yanında olduğumuzu tüm bu süreçlerin şuurunda olduğumuzu hissettirmiş oluruz.
Öncelikle ergenliğin biyolojik istikametini ele alalım. bu vakitte ergen vücudu artık bir çocuk vücudundan bir yetişkin vücuduna dönüşmeye başlamıştır. Bedensel gelişim kız ve erkek çocuklarında farklılık gösterir; kızlarda büyüme atağının ortalama yaşı 9 iken erkekler için 11 yaştır. Yani kızlarda büyüme erkeklerden 2 yıl evvel başlar. Erkeklerde fizikî gelişim şu sırayı izler: genital organlarda büyüme, tüylenme, minör ses değişikliği. Kızlarda ise bu sıra şöyledir: göğüs gelişimi, pubik kıllanma, koltuk altı tüylenmesi, uzunlukta uzama, kalça ve omuzlarda genişleme, birinci menstürasyon(adet) kanaması.
Bu süreçte ergenler daima değişen vücutlarına odaklanırlar. Onları sıklıkla ayna karşısında dış görünüşlerini incelerken bulabiliriz. Araştırmalara bakılırsa kızların erkeklere bakılırsa vücut imajları daha olumsuzdur bunun sebebi kız gençlerde fizikî gelişim sırasında yağlanma artarken erkek gençlerde bu artış kas kitlesi tarafında olmaktadır, bu niçinle değişen vücuduna odaklanan erkek ergenler daha olumlu izlenimler içerisinde olurken kız çocuklarını daha olumsuz izlenimler içerisinde görürüz.
bu vakitte ergenlerin davranışlarında da büyük değişiklikler görürüz; ani his değişimleri, alınganlık, risk alma ve risk almanın getirdiği birtakım sorun davranışlar. Bu davranışların altında yatan en büyük sebeplerden biri ergen vücudunda değişen hormon istikrarıdır. Erkek çocuklarda yüksek androjen seviyeleri, şiddet ve sonunu düşünmeden yapılan aksiyonlarla bağlantılıdır, kızlarda artmış yüksek östrojen seviyesinin ise depresyonla ilişkili olduğu gözlemiştir.
Ergenlik çağında çocuklarımızın daha fazla risk aldığını gözlemlemişizdir. Sorun davranışlar(alkol ve tütün kullanması, husus bağımlılığı, kendine ve etrafına ziyan verme vb.) bu vakitte çok barizdir. Bu sorun davranışların arkasında ergenlerin beyin gelişimlerindeki değişimlerin rolü büyüktür. Ergenlikte beynimizin hislerimizden sorumlu kısmı öteki bölgelere bakılırsa pek fazla gelişim gösterir. bu biçimdece ergen birey pek fazla his yoğunluğu içerisinde olur. Ama bir daha bu vakitte beynimizin tüm bu his yoğunluğunu frenlemekle vazifeli olan kısmı çabucak hemen gelişim göstermeye başlamamıştır. Yani ergenimizde çok bir his yoğunluğunun yanında çabucak hemen gelişmemiş bir fren sistemi mevcuttur. Bu sebeple gençlerde his durum dalgalanmaları ve risk alma davranışlarını çok fazla görürüz.
Ergenliği toplumsal tarafıyla ele alalım; biroldukça ergenin ilişkin oldukları akran ve arkadaş kümelerine ne kadar değer verdiklerini hepimiz gözlemlemişizdir. Ergenler için akranları ve arkadaşları tarafınca nasıl göründükleri çok değerlidir. Çocukluk ve yetişkinlik içinde köprü bakılırsavi bakılırsan bu vakitte ergen artık ailesi ile bağlarını yavaş yavaş kopartarak daha fazlaca arkadaş ortamlarına yönelir.
gelişmenin her periyodunun olduğu üzere ergenliği de etkileyen pek fazla faktör vardır. Yaşadığımız çağ ve gelişen teknoloji ergenleri etkileyen en büyük faktörlerden birisi. Gelişen teknoloji ile bir arada hem bilgiye erişim tıpkı vakitte irtibat boyut değiştirmiştir. Akıllı cep telefonları ile bir bilginin yahut durumun paylaşılması ve yayılması pek kolay hale gelmiştir. Ergenlerin toplumsal medya ve internet kullanması bu noktada çok kıymetlidir. Ergenlik çağında teknoloji kullanması pek denetimli olmalıdır. İnternet ortamı ne yazık ki her vakit çocuklarımızın ruhsal gelişimi açısından yararlı olmamaktadır.
Ebeveynler tarafınca yapılan yanlışlardan biri de çağımızın ergenlerini kendi ergenlik devirleriyle karşılaştırmaktır. Sık sık duyduğumuz “bizim vaktimizde hiç bu biçimde değildi” cümlesi yanlış ve yargı içeren bir cümledir. Onları kendi zamanımızla karşılaştırıp eleştirmektense anlamaya çalışmak ergen için daha yararlı olacaktır.
Çağımızda ergenlik kelamını çok fazla duyar olduk ve ne yazık ki bu mevzuyla ilgili de çok fazla bilgi kirliliği mevcut. Ergenlik biyopsikososyal bir müddetçtir, yani ergenliğin hem bedensel ve fizyolojik, hem ruhsal ve zihinsel tıpkı vakitte toplumsal istikameti vardır. Ergenlik noktasında şuurlu bir ebeveyn olmak bize şunları kazandırır:
→ Çocuğumuzun bedensel ve ruhsal olarak neler yaşadığını bilir ve davranışlarını ona nazaran yorumlarız
→ Çocuğumuza onu anladığımızı ve yanında olduğumuzu tüm bu süreçlerin şuurunda olduğumuzu hissettirmiş oluruz.
Öncelikle ergenliğin biyolojik istikametini ele alalım. bu vakitte ergen vücudu artık bir çocuk vücudundan bir yetişkin vücuduna dönüşmeye başlamıştır. Bedensel gelişim kız ve erkek çocuklarında farklılık gösterir; kızlarda büyüme atağının ortalama yaşı 9 iken erkekler için 11 yaştır. Yani kızlarda büyüme erkeklerden 2 yıl evvel başlar. Erkeklerde fizikî gelişim şu sırayı izler: genital organlarda büyüme, tüylenme, minör ses değişikliği. Kızlarda ise bu sıra şöyledir: göğüs gelişimi, pubik kıllanma, koltuk altı tüylenmesi, uzunlukta uzama, kalça ve omuzlarda genişleme, birinci menstürasyon(adet) kanaması.
Bu süreçte ergenler daima değişen vücutlarına odaklanırlar. Onları sıklıkla ayna karşısında dış görünüşlerini incelerken bulabiliriz. Araştırmalara bakılırsa kızların erkeklere bakılırsa vücut imajları daha olumsuzdur bunun sebebi kız gençlerde fizikî gelişim sırasında yağlanma artarken erkek gençlerde bu artış kas kitlesi tarafında olmaktadır, bu niçinle değişen vücuduna odaklanan erkek ergenler daha olumlu izlenimler içerisinde olurken kız çocuklarını daha olumsuz izlenimler içerisinde görürüz.
bu vakitte ergenlerin davranışlarında da büyük değişiklikler görürüz; ani his değişimleri, alınganlık, risk alma ve risk almanın getirdiği birtakım sorun davranışlar. Bu davranışların altında yatan en büyük sebeplerden biri ergen vücudunda değişen hormon istikrarıdır. Erkek çocuklarda yüksek androjen seviyeleri, şiddet ve sonunu düşünmeden yapılan aksiyonlarla bağlantılıdır, kızlarda artmış yüksek östrojen seviyesinin ise depresyonla ilişkili olduğu gözlemiştir.
Ergenlik çağında çocuklarımızın daha fazla risk aldığını gözlemlemişizdir. Sorun davranışlar(alkol ve tütün kullanması, husus bağımlılığı, kendine ve etrafına ziyan verme vb.) bu vakitte çok barizdir. Bu sorun davranışların arkasında ergenlerin beyin gelişimlerindeki değişimlerin rolü büyüktür. Ergenlikte beynimizin hislerimizden sorumlu kısmı öteki bölgelere bakılırsa pek fazla gelişim gösterir. bu biçimdece ergen birey pek fazla his yoğunluğu içerisinde olur. Ama bir daha bu vakitte beynimizin tüm bu his yoğunluğunu frenlemekle vazifeli olan kısmı çabucak hemen gelişim göstermeye başlamamıştır. Yani ergenimizde çok bir his yoğunluğunun yanında çabucak hemen gelişmemiş bir fren sistemi mevcuttur. Bu sebeple gençlerde his durum dalgalanmaları ve risk alma davranışlarını çok fazla görürüz.
Ergenliği toplumsal tarafıyla ele alalım; biroldukça ergenin ilişkin oldukları akran ve arkadaş kümelerine ne kadar değer verdiklerini hepimiz gözlemlemişizdir. Ergenler için akranları ve arkadaşları tarafınca nasıl göründükleri çok değerlidir. Çocukluk ve yetişkinlik içinde köprü bakılırsavi bakılırsan bu vakitte ergen artık ailesi ile bağlarını yavaş yavaş kopartarak daha fazlaca arkadaş ortamlarına yönelir.
gelişmenin her periyodunun olduğu üzere ergenliği de etkileyen pek fazla faktör vardır. Yaşadığımız çağ ve gelişen teknoloji ergenleri etkileyen en büyük faktörlerden birisi. Gelişen teknoloji ile bir arada hem bilgiye erişim tıpkı vakitte irtibat boyut değiştirmiştir. Akıllı cep telefonları ile bir bilginin yahut durumun paylaşılması ve yayılması pek kolay hale gelmiştir. Ergenlerin toplumsal medya ve internet kullanması bu noktada çok kıymetlidir. Ergenlik çağında teknoloji kullanması pek denetimli olmalıdır. İnternet ortamı ne yazık ki her vakit çocuklarımızın ruhsal gelişimi açısından yararlı olmamaktadır.
Ebeveynler tarafınca yapılan yanlışlardan biri de çağımızın ergenlerini kendi ergenlik devirleriyle karşılaştırmaktır. Sık sık duyduğumuz “bizim vaktimizde hiç bu biçimde değildi” cümlesi yanlış ve yargı içeren bir cümledir. Onları kendi zamanımızla karşılaştırıp eleştirmektense anlamaya çalışmak ergen için daha yararlı olacaktır.