semaver
New member
Türkiye’de bir müddetdir konuştuğumuz konulardan bir tanesi, “yeni ekonomik model“. Üstelik Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin, “Yeni ekonomik model tutmazsa ne yapacaksanız?” sorusuna “Üzülürüm.” biçiminde cevap vermesi, vatandaşın başını daha da karıştırdı. Lakin artık ortaya çıkan bir rapor, bu baş karışıklığını giderecek üzere görünüyor.
DÜNYA, Cumhurbaşkanlığı İktisat Danışmanı Cemil Ertem tarafınca hazırlanan ve kasım ayının sonunda yetkililere sunulan “Yeni Ekonomik Model Gerekçeleri-Getirileri” isimli rapora ulaşmayı başardı. Bu rapor, Türkiye’de uygulanmaya konan yeni modelin tarifini, niye gerekli olduğunu ve bu ekonomik modelin Türkiye’ye neler kazandırabileceğini anlatıyor. Dilerseniz daima birlikte, kelam konusu raporda yer alan bilgilere tane tane bakalım.
Yeni ekonomik model nedir?
Ortalarında Türkiye’nin de olduğu bir epeyce ülke, “yüksek faiz-düşük kur” biçimindeki ekonomik modeli uygularlar. Bu ekonomik model, “tipik IMF reçetesi” olarak isimlendirilir. Türkiye’nin uygulamaya koyduğu yeni ekonomik model ise bunu aksine çeviriyor. Yeni modele nazaran Türkiye, düşük faiz-yüksek kur formülünü tercih edecek. İşte yeni ekonomik model, en sıradan haliyle bu türlü tanımlanabilir.
Evvelki ekonomik modelden niye vazgeçildi?
Cemil Ertem’in hazırladığı raporda, yüksek faiz-düşük kur modelinden niye vazgeçildiği açıklanıyor. Bugüne kadar uygulanan iktisat siyasetlerinin sonuç vermediğine vurgu yapan raporda, “Yüksek faiz, düşük kura dayalı ekonomik model bir yandan yüksek faiz maliyetleri niçiniyle yatırım ortamını zayıflatırken, başka yandan ihracatta rekabet gücümüzü azaltmaktadır.” sözlerine yer veriliyor.
Evvelki ekonomik model, Türkiye’ye ne üzere ziyanlar verdi?
Yeni Ekonomik Model Gerekçeleri-Getirileri isimli raporda yer alan bilgilere nazaran bugüne dek uygulanan yüksek faiz-düşük kur siyaseti, Türkiye’ye birtakım konularda ziyan verdi. Örneğin; Türkiye’deki düşük kur oranları, ithalatın ihracattan daha fazla bulunmasına yol açtı. Bu durum, cari açığın sıcak para ile finanse edilmesine niye oldu. Ayrıyeten büyüme oranları istenen seviyede olmadı. Bu süreçte istihdam artırılamadı. Bütçede sıkılaşma, yatırımların durması ve fiyat artışlarının yapılamaması üzere sıkıntıları da ortaya çıkaran evvelki model, nihayetinde de vergi artışları ve fakirleşmeyi karşımıza çıkardı.
Yeni ekonomik modelin gayesi nedir?
Cumhurbaşkanlığı İktisat Danışmanı Cemil Ertem’in hazırlayıp sunduğu rapor, yeni ekonomik modelin temel emelini şöyleki açıklıyor: Yeni ekonomik modelde düşük faiz ortamı ile yatırımların desteklenmesi, büyümenin ve istihdamın sürdürülebilir hale getirilmesi, rekabetçi kur avantajı ve yatırımların artmasıyla ihracatın artırılması ithalatın düşürülmesi ve nihayetinde cari açığın cari fazlaya evrilerek dış borca bağımlılığın ortadan kaldırılması amaçlanmaktadır.
Yeni ekonomik modelin maksadı nedir?
Hazırlanan rapora yeni ekonomik modelin dört kıymetli gayesi var. Bu amaçlar şöyleki açıklanıyor:
Yeni Ekonomik Model Gerekçeleri-Getirileri raporu, Türkiye’nin en büyük meselelerinden haline gelen cari açıkla ilgili şu yorumda bulunuyor: Cari açığın finansmanında uzun yıllar büyük rol oynayan portföy yatırımlarının (sıcak paranın) yüksek düzeylerde oluşu, TL üzerinde baskı yaratan ögelerin başında gelmiştir. Yeni model ile bir arada azalan cari açık, finansman gereksinimi üstündeki yükü azaltacağından, bu durumda hem net döviz açığı kapanmış tıpkı vakitte yabancıların pay senedi ve borç senetleri piyasasında yarattığı kırılganlık azalmış olacaktır.
Yeni ekonomik modelde uygulanacak siyasetler nedir?
Cemil Ertem, Türkiye’nin acı gerçeği haline gelen enflasyonun niçinlerini de deklare etti. Enflasyonun bu kadar yükselmesinin temel niçininin güç ve emtia fiyatlarındaki global çaplı yükseliş olduğu söz edilirken, bunun Türkiye’ye özel bir durum olmadığı açıklandı.
DÜNYA, Cumhurbaşkanlığı İktisat Danışmanı Cemil Ertem tarafınca hazırlanan ve kasım ayının sonunda yetkililere sunulan “Yeni Ekonomik Model Gerekçeleri-Getirileri” isimli rapora ulaşmayı başardı. Bu rapor, Türkiye’de uygulanmaya konan yeni modelin tarifini, niye gerekli olduğunu ve bu ekonomik modelin Türkiye’ye neler kazandırabileceğini anlatıyor. Dilerseniz daima birlikte, kelam konusu raporda yer alan bilgilere tane tane bakalım.
Yeni ekonomik model nedir?
Ortalarında Türkiye’nin de olduğu bir epeyce ülke, “yüksek faiz-düşük kur” biçimindeki ekonomik modeli uygularlar. Bu ekonomik model, “tipik IMF reçetesi” olarak isimlendirilir. Türkiye’nin uygulamaya koyduğu yeni ekonomik model ise bunu aksine çeviriyor. Yeni modele nazaran Türkiye, düşük faiz-yüksek kur formülünü tercih edecek. İşte yeni ekonomik model, en sıradan haliyle bu türlü tanımlanabilir.
Evvelki ekonomik modelden niye vazgeçildi?
Cemil Ertem’in hazırladığı raporda, yüksek faiz-düşük kur modelinden niye vazgeçildiği açıklanıyor. Bugüne kadar uygulanan iktisat siyasetlerinin sonuç vermediğine vurgu yapan raporda, “Yüksek faiz, düşük kura dayalı ekonomik model bir yandan yüksek faiz maliyetleri niçiniyle yatırım ortamını zayıflatırken, başka yandan ihracatta rekabet gücümüzü azaltmaktadır.” sözlerine yer veriliyor.
Evvelki ekonomik model, Türkiye’ye ne üzere ziyanlar verdi?
Yeni Ekonomik Model Gerekçeleri-Getirileri isimli raporda yer alan bilgilere nazaran bugüne dek uygulanan yüksek faiz-düşük kur siyaseti, Türkiye’ye birtakım konularda ziyan verdi. Örneğin; Türkiye’deki düşük kur oranları, ithalatın ihracattan daha fazla bulunmasına yol açtı. Bu durum, cari açığın sıcak para ile finanse edilmesine niye oldu. Ayrıyeten büyüme oranları istenen seviyede olmadı. Bu süreçte istihdam artırılamadı. Bütçede sıkılaşma, yatırımların durması ve fiyat artışlarının yapılamaması üzere sıkıntıları da ortaya çıkaran evvelki model, nihayetinde de vergi artışları ve fakirleşmeyi karşımıza çıkardı.
Yeni ekonomik modelin gayesi nedir?
Cumhurbaşkanlığı İktisat Danışmanı Cemil Ertem’in hazırlayıp sunduğu rapor, yeni ekonomik modelin temel emelini şöyleki açıklıyor: Yeni ekonomik modelde düşük faiz ortamı ile yatırımların desteklenmesi, büyümenin ve istihdamın sürdürülebilir hale getirilmesi, rekabetçi kur avantajı ve yatırımların artmasıyla ihracatın artırılması ithalatın düşürülmesi ve nihayetinde cari açığın cari fazlaya evrilerek dış borca bağımlılığın ortadan kaldırılması amaçlanmaktadır.
Yeni ekonomik modelin maksadı nedir?
Hazırlanan rapora yeni ekonomik modelin dört kıymetli gayesi var. Bu amaçlar şöyleki açıklanıyor:
- Dolaylı vergilerin azaldığı, direkt vergilerin arttığı çağdaş bir bütçe anlayışına geçmek.
- İhracatı artırıp ithalatı azaltarak, temel döviz arz talebi dengelenecek.
- Direkt yabancı sermaye girişlerini özendirip sıcak para girişlerini azaltarak kurda ve dış finansmanda istikrar sağlanacak.
- Dış finansal şoklara karşı korunaklı, kırılgan olmayan bir ülke haline gelinecek.
Yeni Ekonomik Model Gerekçeleri-Getirileri raporu, Türkiye’nin en büyük meselelerinden haline gelen cari açıkla ilgili şu yorumda bulunuyor: Cari açığın finansmanında uzun yıllar büyük rol oynayan portföy yatırımlarının (sıcak paranın) yüksek düzeylerde oluşu, TL üzerinde baskı yaratan ögelerin başında gelmiştir. Yeni model ile bir arada azalan cari açık, finansman gereksinimi üstündeki yükü azaltacağından, bu durumda hem net döviz açığı kapanmış tıpkı vakitte yabancıların pay senedi ve borç senetleri piyasasında yarattığı kırılganlık azalmış olacaktır.
Yeni ekonomik modelde uygulanacak siyasetler nedir?
- Net döviz girişine, global rekabete dayalı bir dış ticaret rejimi.
- Düşük faizle yatırımları önceleyen, ihracatın ithalatı karşılama oranının fazlaca üzerinde olduğu, cari fazla veren, global rekabette ve teknoloji ihracında öncü yeni bir büyüme modeli.
- Toplam faktör verimliliğini temel alan, nitelikli işgücü ile hakkaniyetli bir fiyat siyasetine değer veren, refah seviyesi giderek artan bir üretim ve teknoloji üssü olmaya öncelik vermek.
- Sağlıklı işleyen, mali derinliği ve çeşitliliği temel alan bir finansal yapı.
- Banka sistemimizin sermaye ve etkin kalitesini üst çekmek.
- Gerçek bölümü banka sistemi haricinde da finanse edecek çağdaş finansal yapıları süratle oluşturmak.
- Tarımda kendine kâfi, tarladan sofraya arz zincirini ve fiyatlamasını en sağlıklı biçimde sağlayarak besin enflasyonunu gündemden kaldırmak.
Cemil Ertem, Türkiye’nin acı gerçeği haline gelen enflasyonun niçinlerini de deklare etti. Enflasyonun bu kadar yükselmesinin temel niçininin güç ve emtia fiyatlarındaki global çaplı yükseliş olduğu söz edilirken, bunun Türkiye’ye özel bir durum olmadığı açıklandı.