Travma daha sonrası Gerilim Bozukluğu

[Felaket]

Travma daha sonrası gerilim bozukluğu herkesi etkileyecek tabiatta; şok edici, ortasında tehlikeli gelişmeler barındıran, dehşet dolu belirsizlik yaratan bir olay yaşanması daha sonrası; birtakım bireylerde gelişebilen önemli ruhsal bir hastalıktır.Tedavi edilmediği kimi olgularda kişinin genel fonksiyonelliğini, fizik sıhhatini önemli olarak etkileyebilir.

İçinde ağır kaygı, endişeli belirsizlik, herkesi etkileyebilecek olağandışılık, süratli ve beklenmedik oluş üzere özellikleri taşıyan olaylara beraberinde travmatik yaşantı ya da genel tabiri ile travma denir. Travma yaşanması sırasında ve daha sonrasında şimdi herkeste endişe yaşanması doğaldır. Endişe aslında bedenin tehlikeyi yönetmesini ve kişinin vücudunu tehlikeden uzaklaştırarak kendisini muhafazasını gayeler. Travmadan daha sonra her şahısta etkilenme olur lakin bunların büyük bir kısmı doğal olarak başlangıç semptomlarından daha sonra güzelleşir. Şayet iyileşmezse travma daha sonrası gerilim bozukluğu gelişir.

Travma yaşayan beşerler travmaya farklı karşılık verirler. ötürüsı ile olayın özelliklerinden hareketle hastalığın tanımlanması nazarance gerçek değildir. Hastalığın gelişmesi reaksiyon, seyir ve şahsi yatkınlık ile ilgilidir. Çocuklar, toplumsal dayanağı azalmış yalnız olanlar üzere hassas bireylerde sıradan olaylarda bile travma daha sonrası gerilim bozukluğu oluşabilir. Bu etkilenme belirtileri müddet olarak şayet altı aydan uzun sürmüşse travma daha sonrası gerilim bozukluğundan kelam edilir. Belirtilerin travmanın çabucak ardından gelişmesi koşul değildir; kimi vakit travmadan 3 ay hatta bir yıl daha sonra başlayabilir. Fakat belirtileri başladığında bir aydan uzun sürmelidir.

Travma daha sonrası gerilim bozukluğu tanısı nasıl temalır?

Aşağıdaki dört belirti bir aydan uzun sürmüşse teşhis temalır.

• 
  En az bir olayı bir daha yaşıyor olma belirtisi
  
  
• 
  En az bir kaçınma belirtisi
  
  
• 
  En az iki reaksiyon belirtisi ve çok tedirginlik belirtisi
  
  
• 
  En az iki tane duygudurum belirtisi ve bilişsel belirti
  

bir daha yaşıyor olma belirtileri nelerdir?

• 
  Flaşbek :Travmayı hatırlatan ve güya bir daha yaşıyormuş üzere reaksiyon verdiren her şey(mesela travmadan bir kesit hatırlayarak ortaya çıkan kalp atımı artışı, ter basması üzere )
  
  
• 
  Kötü içerikli düşler
  
  
• 
  Korkutucu düşünceler
  

bir daha yaşantılama belirtileri kişinin günlük hayatını olumsuz tesirler bunlar kişinin kendi iç niyet ve hislerinden başlayacağı üzere hem de kazayı hatırlatan anı, ses, obje, sözcük üzere tetikleyiciler daha sonrasında da başlayabilir.

Kaçınma belirtileri nelerdir?

• 
  Travmatik yaşantıyı hatırlatan yerden, hadiseden, objelerden kaçınma
  
  
• 
  Travmatik olayla ilgili fikir ve hislerden kaçınma (örnek travmayı düşünmek istememe konuşmak istememe gibi)
  

Kaçınma belirtileri kişinin olağan rutinini bozar. örn. kaza yapılan yolun kullanılmaması, kazaya tanıklık edenlerden uzaklaşma üzere.

Tedirginlik ve çok tepkisellik belirtileri

• 
  Kolayca sıkıntıdan çıkma durumu
  
  
• 
  Kendini sonda hissetme, gergin olma durumu
  
  
• 
  Uykuya dalmada zorlanma
  
  
• 
  Kızgınlık patlamaları
  
  
• 
  Kaygılılık
  
  
• 
  İrkilme durumu
  

Bunlar ekseriyetle travmatik olayın bir kesitini hatırlama ile ortaya çıkarlar.Kişi bu belirtilerle birlikte kızgın ve gerilimli olur. Uyku ahenge, yemek yeme, konsantre olma üzere fizyolojik gereklilikler bozulduğu üzere kişinin rutin bakılırsavlerini yapmasında da zorluklar ortaya çıkar. Örneğin kişi şayet şoför ise kaza yapma riski artar.

Bilişsel ve duygudurum belirtileri

• 
  Travmatik olayın can alıcı noktalarını anımsama zorluğu
  
  
• 
  Kişinin kendisi ve dünya ile ilgili olumsuz niyetlere kapılması
  
  
• 
  Kendini suçlama ve hatalı hissetme üzere duygular
  
  
• 
  Daha evvel keyif aldığı hadiselerden bile keyif alamama hiçbir şeyden zevk almama
  

Duygudurum ve bilişsel belirtiler travmadan daha sonra başlar ve ilerler vakit içinde kötüleşir. Kişi bu hislerle etrafından yabancılaşmış olabilir; ortamından, arkadaşlarından hatta aile üyelerinden bile kopabilir.

Travmatik olay yaşanmasından daha sonra doğal olarak herkeste kimi etkilenmeler olur. Travmatik olay yaşayanlar hangi durumlarda ciddiye alınmalıdır?

• 
  Belirtiler bir aydan uzun sürdüğünde
  
  
• 
  Kişinin yapabilirlik ve fonksiyonellik seviyesini etkilediğinde.( mesela işinde aksamalara yol açtığında, araç sürme marifetlerin de değişiklik kazaya eğilim gibi)
  

Bu durumun unsur kullanması yahut tıbbı hastalık üzere diğer bir açıklaması olmamalıdır.

pek hayli şahısta ise seyir şöyleki olur. olaydan daha sonra etkilenme olmaz üzere olur fakat aylar daha sonra belirtiler başlar. Yada kişi hadiseden daha sonra husus alımına alkol alımında yönelir ve depresyon dert bozukluğu teşhisleri alır.

Çocuklar erişkinlerden farklı davranır mı?

6 yaşından küçük çocuklarda aşağıdaki belirtiler görülür.

• 
  Tuvalet denetimi kazandıktan daha sonra kaybetme
  
  
• 
  Konuşma maharetlerini unutma ya da gerileme
  
  
• 
  Oyun oynarken öfke patlamaları gösterme
  
  
• 
  Anne babaya çok bağlanma
  

6 yaş üstü çocuklarda erişkinlere emsal belirtiler görülür.

Travma daha sonrası gerilim bozukluğunun önemi

Her yaşta görülebilir. Asker, polis, çocuk, fizikî ve cinsel hücuma maruz kalan beşerler, makûs muameleye maruz kalanlar, kaza geçirenler, zelzele üzere doğal felaket yaşayanlarda sıktır. Yapılan birtakım araştırmalarda en inançlı ve gelişmiş ülkelerde bile bu oran yüzde sekiz civarlarında çıkmaktadır.Kadınların travma daha sonrası gerilim bozukluğu yaşaması riski daha fazladır kimi olgularda genetik yatkınlık da kelam konusudur.

Birden fazla olguda kişinin kendisi değil kimi zamande aile yahut bir diğerinin yaşadığı bir olaydan daha sonra travma daha sonrası gerilim bozukluğu gelişir.

Kimlerde Travma daha sonrası gerilim bozukluğu oluşur?

• 
  Travmatik olay yaşayanlar
  
  
• 
  Travmatik olaydan ziyan gorenler
  
  
• 
  Oburunun faydalanmasını ve vefat halini nazarannler
  
  
• 
  Çocukluk periyodunda travma yaşama hikayesi olanlar
  
  
• 
  Dehşet yardımsızlık ve dehşet yaşama hikayesi olanlar
  
  
• 
  Travmatik hadiselerden daha sonra toplumsal takviyesi az olanlar
  
  
• 
  Travma yaşantısından daha sonra ek gerilime yol açan ek olayların olması faydalanma, ekonomik zorluklar, iş kaybı, terkedilme üzere durumlar
  
  
• 
  Travma yaşantısından daha sonra faydalanma sıhhat sıkıntıları ağrı yaşayanlar
  

Travma daha sonrası gerilim bozukluğu şu durumlarda daha kolay tedavi olur

• 
  Psikiyatrik takviye alanlar
  
  
• 
  Arkadaş ve ailesi tarafınca desteklenmiş olanlar yalnız kalmayanlar
  
  
• 
  Travmatik hadiseden daha sonra takviye kümesi bulanlar
  
  
• 
  Pozitif başa çıkma stratejilerine sahip olanlar
  
  
• 
  Travmayı gerçek anlayanlar ve travma daha sonrası süreci gerçek yönetenler
  
  
• 
  Tüm aksiliklere karşın kaygıyı aşıp gerçek reaksiyon verenler.
  

TEDAVİ:

Travmaya eşlik eden ruhsal tabloların ve travmatik belirtilerin ilaçla tedavisi terapi ve takip ile yapılır. Profesyonel yaklaşım gerekir.