İnternet teknolojisiyle ortaya çıkan toplumsal medya, irtibat tarihinin en beğenilen aracı olarak kullanılmaya devam etmekle bir arada her gün kullanıcılarına yeni sürprizler sunmaktadır. Son yirmi yıldaki teknik gelişmelerin sayesinde toplumsal medya fazlaca süratli bir büyüme ivmesi kazanmıştır. Bugün yeni medya-sosyal medya denilen olgu neredeyse toplumsal ağ sitelerinden ibaret olmaya başlamıştır (Budak,2018). Toplumsal medya, toplumsal etkileşim ve içerik oluşturma bağlamında çeşitli teknolojik etkinliklerden oluşan bir yapı olarak tanımlanmıştır (Sternberg, 2014, Akt: Gizir, 2013). Bu yapıda birey kendisini ya olduğu üzere ya da olmak istediği bir kimlik ile başkalarına tanıtabilmekte ve onlarla etkileşim haline geçebilmektedir. Durmuş ve çalışma arkadaşları, yaptıkları tarifte toplumsal ağ sitelerinin sanal toplulukların yerini aldığını anlatmaktadırler: “Sanal toplulukların gelişmiş hali olarak, toplumsal paylaşım siteleri; ortak ilgileri, emelleri ve gayeleri olan coğrafik ya da kurumsal sonların haricinde şahsi ve profesyonel ilgiler geliştirmeyi sağlayan web tabanlı gruplardır” (Durmuş vd. 2010). Toplumsal medya; görüntü, blog, fotoğraf ve toplumsal paylaşım ağlarının, irtibat ve paylaşım aracı olarak kullanılmasıyla birlikte, insanların hayatlarında etkileşimli bir irtibat platformu olarak yerini alırken (İrge, 2012: 77). Bireye, içeriğini kendisinin belirlediği metin ve fotoğrafları bir tuş sayesinde farklı yer lisan ve kültürlerdeki bireylerle paylaşma, fırsatı vermektedir (Acar vd. 2015: 63, Akt: Avcı, 2016). İrtibat süreci, cep telefonlarının ve bilgisayarların yaygın olarak kullanılmaya başlanmasıyla öteki bir boyuta taşınmıştır. Toplumsal bağlantı ağları yoluyla irtibat (mesela, facebook, instagram, myspace, frendster, twitter) farklı bir bağlantı tipi olarak karşımıza çıkmakla bir arada, klasik irtibat çeşitlerine de (yüz yüze irtibat, yazılı iletişim) yeni uygulamalar eklemektedir. Toplumsal ağlar yoluyla, var olan ilgiler sürdürülebilmekte ve hem de yeni bağlar kurulabilmektedir. Bilhassa yakın bağlantılar kelam konusu olduğunda, toplumsal irtibat ağlarının alaka dinamiklerini olumlu ve olumsuz birfazlaca açıdan etkilediği görülmektedir (Doğan ve Karakuş,2016).
Sevilen bireyle karşılıklı anlayış ve bağlantı temelinde kurulan duygusal bir bağlılık olarak nitelendirilen yakın münasebetler beliren yetişkinlik periyodunda bulunan 19-26 yaşları içindeki bireylerin en kıymetli psiko-sosyal gelişim nazaranvleri içinde yer almaktadır (Arnett, 2000; Eryılmaz ve Ercan, 2010, Akt: Gizir, 2013 ). Yakın bağlar kapsamında ele alınan romantik alakalar ise bayan ve erkek içinde gelişen tutku, bağlılık ve yakınlığın bileşiminden oluşan bir ilgi olarak tanımlanmaktadır (Sternberg, 1986, Akt: Gizir, 2013). Bu münasebetler gençler için kendini pahalı bulma ve beğenilme ihtiyacı ötürüsıyla benlik hürmetini etkilediği üzere, özel biriyle özel bir bağlantı kurma, ortak etkinliklerde buluşma, özel bir münasebet sürdürme, yalnızlık hissini azaltma, vaktini hoşça geçirme üzere bir epey açıdan gelişime katkı getirmekte ve olgunluğa giden yolda bireylere dayanak sağlamaktadır (Bugay ve Çok, 2015). Bilhassa beliren yetişkinlik devrini içeren üniversite senelerında kurulan romantik alakalar, gençlerin toplumsal, cinsel ve kişilik gelişimleri ile akran ilgilerini etkilemesinin yanı sıra yetişkinlik periyodunda kurulacak yakın ilgilerinin niteliğini ve evlilik sürecinde eş seçimlerini belirlemesi açısından pek büyük bir değere sahiptir (Furman, 2002, Akt: Gizir, 2013). İlgili alan yazın incelendiğinde, romantik bağların üniversite öğrencilerinin yaşantılarının değerli bir kısmını oluşturduğu ve üniversite öğrencilerinin ortalama %65’inin üniversite hayatı boyunca en az bir romantik alaka deneyimledikler belirtilmektedir (Collins, 2003, Akt: Gizir,2013).
Elektronik toplumsal ağlar, hem toplumsal bağlantılarımızı tıpkı vakitte bu münasebetler içinde bizim için daha özel pozisyonda gördüğümüz “mahrem” bağlantılarımızı yaşama biçimlerinde çeşitli dönüşümlere ve internet kullanıcıları için yeni pratiklerin ortaya çıkmasına niye oluyor (Şener,2013). Mahremiyet nedir? “Mahremiyet” sözcüğünün Türk Lisan Kurumu Sözlüğü’ndeki günümüz karşılığı “gizli olma durumu, gizlilik”tir (www.tdk.gov.tr). Mahremiyet ya da özel alan olgusu, günümüzde insanların toplumsal yaşantılarının kıymetli bir modülünü oluşturur. Mahrem alanın belirlenmesinde kültürdeki yerleşik ahlaki pahaların, dinin, ferdi farklılıkların ve vakit faktörünün rolü göz önüne alındığında mahremiyet kavramını tanımlamak zorlaşmaktadır (Budak, 2018). “Mahremiyet bireyin yalnız başına kalma ile diğerleriyle birlikte olma isteği içindeki karşılıklı bir alandır.” (Yüksel, 2003, s. 78). Bu haliyle mahremiyet, kişiyi hem özgürleştiren tıpkı vakitte başkalarına karşı koruyan bir haktır.
Toplumsal medyanın yaygınlaşması ve çevrimiçi hayat ile çevrimdışı ömrün birbirlerini tamamlamasının görüşmecilerin mahrem alakaları üzerinde yarattıkları dönüşümleri sıralamak mümkün: Toplumsal ağlarda romantik ilgiler kamusallaşıyor, toplumsal medya aşkın alternatif yerine, kimi birtakım da tamamlayıcısına dönüşüyor; kullanıcılar yeni bağlanma ya da kaçış stratejileri geliştiriyorlar; toplumsal ağlarda vücudun sonlarına takılmadan his ve niyetlerini lisana getirebiliyorlar; aşkları ve alakaları toplumsal ağlarda daha süratli tüketebiliyorlar; toplumsal ağlar bayan ve erkekleri yeni toplumsal çevrelere açtıkça münasebet seçeneklerini de artırıyor; yeraltı ilgilerine yol açıyor; öteki yandan çiftler ortak hesaplar açarak, bir arada profil fotoğrafı çektirerek, alaka durumlarını belirterek oburlarının önünde bir aşk performansı sergiliyorlar; ancak en epeyce da toplumsal ağları bağlantılarında birbirlerini gözetlemek ve denetlemek için kullanıyorlar; birbirileriyle toplumsal ağ şifrelerini paylaşırken birçok vakit dijital şiddet uyguladıklarının ya da buna maruz kaldıklarının farkında olmuyorlar. Elektronik toplumsal ağların farklı kullanımları mahremiyet, aşk, romantik bağlantılar, cinsellik üzere çağdaş toplumlarda özel alanın hudutları içerisinde ele alınan kavramların dönüşümüne ve bir daha tanımlanmasına gereksinim duyuyor (Şener, 2013).
Sorun Cümlesi
Kırıkkale Üniversitesi öğrencilerinin, toplumsal medya kullanıcı profillerinin romantik münasebetlerine ve mahremiyet üzerine tesirleri nelerdir?
Alt Sorunlar:
1.Sosyal medyadaki mahremiyetin cinsiyete bakılırsa farklılıkları var mıdır?
2.Sosyal medyanın romantik münasebetler üstündeki mahremiyete tesiri nedir?
3.Öğrencilerin romantik ilgilerinde toplumsal medya üzerinden birbirlerine uyguladıkları stratejiler nelerdir?
4.Öğrencilerin romantik ilgilerindeki mahremiyet algısı nedir?
YÖNTEM
Belirtilen gayeler çerçevesinde bu çalışmada durum çalışması yapılmıştır. Durumlar çeşitli biçimlerde karşımıza çıkabilir. Bir birey, bir kurum, bir küme, bir ortam çalışılacak ortamlara örnek oluşturabilir. Durum çalışmaları nicel yahut nitel yaklaşımlarla yapılabilir. Her iki yaklaşımda da hedef muhakkak bir duruma ait sonuçlar ortaya koymaktır. Durum çalışması nitel araştırmada hayli yaygın kullanılan bir yaklaşımdır. Araştırmanın emeline uygun olarak yarı yapılandırılmış görüşme tekniğinden faydalanılmıştır. Görüşme tekniğinin uygulanacağı örneklem kümesi belirlenirken kelam konusu çalışma doğrultusunda toplumsal medyayı faal olarak kullanan ve romantik ilgisi olan bireyler seçilmiştir.
Evren ve Örneklem
Araştırmanın kozmosunu üniversite öğrencileri oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise toplumsal medya hesabı bulunan öğrenciler içerisinden kota örneklem usulüyle belirlenen öğrenciler oluşturmaktadır. Olasılıklı olmayan örneklemde “araştırmacı elde ettiği bulguları genelleştirme teşebbüsünde bulunmaz” (Erdoğan 2012: 208, Akt: Taşdelen ve Çataldaş,2017). ötürüsıyla elde edilen bulgular yalnızca iştirakçi küme için geçerlidir.Araştırmanın kozmosunu Kırıkkale Üniversitesi’nde okuyan öğrenciler oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi ise 2018-2019 eğitim öğretim yılı güz periyodunda Kırıkkale Üniversitesi’nde okuyan kota örneklem metotla belirlenen 30 öğrenciden oluşmaktadır.
Bilgi Toplama Araçları
Araştırmada elde edilen bilgiler, yarı yapılandırılmış görüşme tekniği uygulanarak elde edilen datalardır. 10 sorudan oluşan toplantıda Kırıkkale Üniversitesi’nde okuyan ve kotalı seçilmiş olan 30 kişilik örneklem kümesine uygulanmıştır.
Verilerin Analizi
İçerik Tahlili, sözel,yazılı ve öbür malzemelerin objektif ve sistematik bir biçimde incelenmesine imkan tanıyan bilimsel bir yaklaşımdır (Akt:Gülbahar ve Alper,2019). İçerik tahlili yoluyla dataları tanımlama ve bilgilerin ortasında gizli gerçekleri ortaya çıkarma amaçlanmaktadır. İçerik tahlili dökümanlardan elde edilen nitel araştırma datalarından işlenmesinde dört kademe kullanılır: (1) Dataların kodlanması, (2) Temaların bulunması, (3) Kodların ve temaların düzenlenmesi ve (4) Bulguların tanımlanması ve yorumlanması (Şimşek ve Yıldırım,2006). Bu kapsamda bu çalışmada birinci evrede daha evvelinde belirlenen kavramlara bakılırsa kodlama yapılmış ve bu bağlamda temalar elde edilmiştir. çabucak sonrasında datalar düzenlenmiş,temalara nazaran gruplanmış ve uygun olduğu durumlarda sayısallaştırarak sunulmuştur. Son olarak elde edilen bulgular yorumlanmıştır
BULGULAR
Toplumsal Ağların kullanması
Tablo 1-Sosyal Ağlar
Tablo 2- Toplumsal Ağ Kullanma Sebepleri
30 bireyden elde ettiğimiz bilgilere göre, Whatsapp’ın günümüzde irtibat aracı olarak kullanıldığı kararına ulaşılmıştır. Buna ek olarak Whatsapp’ın bir muhtaçlık olduğu belirtilmiştir. “Artık hayat bunların üzerinden işliyor (K7)”. İnstagram’ın toplumsallaşmak ve vakit geçirmek maksadıyla kullanıldığı kararına ulaşılmıştır. Kimi iştirakçiler bu hedefleri şöyle tabir etmektedirler: “…Biroldukça insan kullanıyor. Arkadaşlarımın ne yaptıklarını gorebilmek, Fotoğraf ve kıssa paylaşmak yani özetlemek gerekirse toplumsallaşmak için kullanıyorum. (K10)” ; “Boş vakit içinderımda takılmak için (K6)”. Twitter ve Whatsapp’ı gündemden haber almak için kullandıkları kararında ulaşılmıştır.
Sosyal Medyadaki Alakalar Hakkındaki Görüşleri
Tablo-3 Münasebetinde Uygulayan
İştirakçilerin toplumsal medya üstündeki münasebetlerden, bağlantılarında uyguladıkları tahlil sonuçları dört alt temayı öne çıkarmaktadır. Bunlar ikram önerisi, özel gün sürprizleri, bir arada fotoğraf paylaşımı ve fikir almadır. İkram önerisi ile ilgili bir iştirakçi, şu ifadeyi kullanmaktadır: “Hediye almadan evvel bakıyorum ve etkileniyorum da… (K10)”. Özel gün sürprizi ile ilgili şunlar tabir edilmiştir : “ İleriye dönük olarak nasıl evlilik teklifi diye fikir edinmek hedefiyle toplumsal medyadan yararlanıyorum. (E3)”. “Diğer bağlardaki romantik sürprizlere bakıyorum kimi vakit hoşuma giden şeyleri bağlantıma uyguluyorum (K8)”. Katılımcılar, bir arada fotoğraf paylaşımı ile şunları tabir etmişlerdir: “Özel günlerde partnerim fotoğraf paylaşmamı istiyor, altına hoş ve manalı bir kelam eklememi bekliyor her vakit için. (E10)”.“ Sevgilimle aramın âlâ olması için fotoğraf paylaşıyorum, yoksa arbede edebiliyoruz (E8)”. Sosyal medyadan fikir alma ile ilgili iştirakçilerin farklı alanlardan etkilendiği görülmüştür.“Sevgiliyle gezilecek yerler, konaklama yerlerine bakıyorum. Onlardan etkilenerek seyahat planı yapıyoruz (K7)”.“Sevgili fotoğraf paylaşımlarına bakıyorum yurtharicinde hoş fotoğraflar çekiyorlar. Özeniyorum. (E3)”
Tablo-4 Bağdaki Eleştirdiği Yönler
İştirakçiler toplumsal medyadaki münasebetleri gösteriş yapma, prim yapma, karşılaştırma, alakanın zedelenmesi, özel hayat ihlali, özenme eleştirmektedir bunun yanında tarafsız bakanlarda bulunmaktadır. İştirakçilerden kimileri gösteriş yapmayı şöyle söz etmektedir: “İnsanların toplumsal medyaya ilgilerini yalnızca gösteriş için armağanlar aldığını, yorum attığını belirtmiştir (K1)”. “Sadece toplumsal medyada güya hayli memnunmuş, daima sürpriz yaparmış üzere bağlantı yaşamaktadırlar meğer bu biçimde bir ilgileri yoktur büsbütün gösteriştir (E5)”. Bazı iştirakçiler toplumsal medyanın bağlantıları zedelediklerini düşünmektedir ve şöyle tabir etmektedirler: “Sosyal medya bence alakaları olumsuz etkiliyor. Toplumsal medyadaki fotoğraf sayısı meşakkat yaratabiliyor, birini takip ederken kıskançlık olabiliyor (E12)”. Özel hayatı ihlal ettiğini düşünen iştirakçinin biri şöyle açıklamıştır: “Aslında özel ömür hududu diye bir şey yok, zira şifremi biliyor sevgilim. Bir hudut olarak birbirimizin arkadaş listesinden falan haberdarız. Birbirimizin bildirilerini okuyoruz, bildirim paneline düştüğü vakit karşı tarafın okumasına bakarım. Eski bildirilere da göz gezdirmişliğim var. Arkadaşlarından çıkarmalarını istediklerim oldu, karşılıklı olarak silmişliğim sildirmişliğim var (K2)”.
Özel Ömür Sınırları
Tablo-5 Özel Ömür Sınırları
Katılımcıların özel hayat sonları dört tema altında dağılmaktadır. Birtakım iştirakçilerin şifre paylaşımını şöyle söz edilmektedir: ‘Ortak hesap olduğu için şifre paylaşımı oluyor. O da girip fotoğraf atıyor bende atıyorum. Onun haricinde güvensizlik şekli bir şey değil. Birinci vakit içinder güvensizlik oluyor şifreni ver bakıyım falan üzere lakin belirli bir vakitten daha sonra versen de vermesen de problem olmuyor (E3)’. ‘Ortak hesap aslına bakarsanız telefon şifrelerimizi de biliriz. Bu güvensizlik ilgili bir durum değil. Ben bir şey olursa giderim o da bilmek zorunda (K12)’. ‘Şifresini istedim vermedi hanımefendi vereceğini söylemiş oldu, arkadaşlarının bu duruma alışmasını bekliyoruz (E1)’. ‘Aslında özel hayat hududu diye bir şey yok, zira şifremi biliyor sevgilim…(K2)’. ‘aramızda pek bir hudut kalmadı şifrelerimizi biliyoruz. Daima denetim çerçevesinde münasebetimiz (E10)’.
Bazı iştirakçiler iletilerin okunmasıyla ilgili şu sözleri kullanmışlardır: ‘Mesajlarına bakarım,niçin bakmayayım? (K4)’. ‘Mesajlarını okuyorum. Rahatsız edildiği vakit müdahale etmek için (E1)’. ‘ Partnerime bildiri gelirse erkektense okurum kızdan ise her insanın bir özeli var okumam lakin erkektense cevaplarım hatta (E11)’. ‘ Whatsapp’ta iletileri tek tek okuyup kızları sorar bu kim diye (E8)’.
Bazı iştirakçilerin arkadaşlık- takip istekleri ve karşı cins arkadaşlarını sonlandırmaya karşı şöyle söz edilmektedir: ‘Arkadaşlarımı benim sonucumla çıkarabilir (E4)’. ‘Arkadaşlık isteklerini başlarda siliyordum ona sormadan lakin ondan sonrasında bunu yapmayı bıraktım (E5)’. ‘ Partnerime sonlandırma yaparım herkesi takip edemez. Hoşuma gitmeyen birini engellerim çabucak sileceksin derim o da siler (E8)’. Toplumsal medyasında yalnızca kendi arkadaşları var. Arkadaşları da onu gündelik hayatında gördüğü için bir fotoğraf atmasında sakınca yok. esasen sınırlandırsam da dinlemiyor ki bu yüzden bağıra çağıra hengame ettiğimiz vakit içinder oldu (K10)’. ‘İş omurundaki arkadaşlarına karışmam fakat günlük ömründe tanıştıktan daha sonra niye bir kız arkadaşına ihtiyaç duysun ki? (K8)’.
Sosyal Medyada Ortak Hesap kullanması
Tablo-6 Ortak Hesap Kullanma niçini
Katılımcıların ortak hesap kullanma sebepleri partnerinin toplumsal medya hesabı olmaması, partnerinin istekte bulunması ve memnunlukları paylaşma olarak alt temalara ayrılmıştır. Kimi iştirakçiler bu sebepleri şöyle söz etmektedirler: “Sevgilim hayli toplumsal medya hesabını sevmediği için kendisinin hesabını kapattı benim hesabı ortak yaptık yani ondan gelen bir teklif (K12)”. “Sadece gezip gittiğimiz yerleri nazaranbiliyorlar bağlantımıza dair arbede, yaşananlar özel anlar, memnun anlar, sevinçli anlar her şey olabilir yalnızca nereye gittiğimizi gorebiliyorlar (E3)”. “Çevremizin bir arada memnun olduğumuzu görmesini istiyorum (E7)”. “Ortak hesap kullanıyoruz. Sevgilimin isteği üzerine açtık. Çoklukla beraberyken fotoğraf paylaşımı yapıyoruz…(E12)”.
Tablo-7 Ortak Hesap Kullanmama niçini
İştirakçilerin ortak hesap kullanmama sebepleri şu alt temalar altında dağılmıştır. Bunlar özel ömrün ihlali, gereksiz bulma, komik bulma ve modasının geçmesi. Özel ömrün ihlaline yönelik kimi iştirakçilerin tabirleri şöyledir: “Kimse birbirine bağlı değil, herkes farklı bir birey o yüzden her insanın kendine başka bir ömrü olması gerektiğini düşünüyorum (K5)”. “Ortak hesabı sevmiyoruz. ,insanı karşı tarafa bağlıyor.özeli kalmıyor. Senin yaşadıklarını karşı taraf da görüyor, saklı yanlar kalmıyor (E13)”. Bazı iştirakçilerin ortak hesabı gereksiz bulduğunda dair tabirleri şöyledir: “Çift hesaplarını saçma buluyorum. Sonuçta bireye özel açılıyor… (E9)”. “Ortak hesabı eleştiririm ortak arkadaşlar eklenir, fotoğraflar paylaşılır saçma yani her insanın başka hesabı var (E4)”.
Partnerinin Profilinde Dikkat Ettikleri
Tablo-8 Partnerinin Profilinde Dikkat Ettikleri
İştirakçilerin partnerlerinin profilinde dikkat ettikleri tahlil neticelerina bakılırsa sekiz alt temayı öne çıkarmaktadır. Bunlar arkadaş/takip edilenler listesi, beğenmeler, yorumlar, kaydedilenler, arkadaşlık/takip istekleri, arananlar, çevrimiçi durumları ve ana sayfa/keşfettir. Lakin niçinleri hakkında net bir görüş ortaya çıkmamıştır. Birtakım iştirakçilerin bu mevzudaki tabirleri şöyledir: “Yani fotoğraf attığında girerim. Dikkat ettiğim, kimi vakit akraba baskısı olduğu için profil fotoğrafını değiştiriyor. niye değiştirdin üzere şeyler oluyor da onun haricinde işin açıkçası onun profilini kimi vakit ben düzenlediğim için fazlaca dikkat ettiğim şeyler olmuyor. Muhakkak bir vakitten daha sonra karşıdaki kişi de senin isteklerine hürmet duyuyor. Tanıdığı erkekleri falan takip edebiliyor onun haricinde tanımadığı insanları epey şey yapmıyorum (E3)”. “Her şebir daha dikkat ederim (E5)”. “Erkek arkadaşlarının tipine bakarım tehlike teşkil ediyor mu diye (E2)”.
TARTIŞMA, SONUÇ VE ÖNERİLER
Bu çalışmanın maksadı, Kırıkkale Üniversitesi öğrencilerinin, toplumsal medya kullanıcı profillerinin romantik ilgilerindeki özel hayat hudutlarını; şifre paylaşımı, iletilerin okunması, arkadaşlık-takip istekleri ve karşı cins arkadaşlarını sonlandırma alt başlıklarıyla incelemektir. Tahlil neticelerina bakılırsa cinsiyete nazaran özel hayat sonlarında besbelli bir farklılık bulunmamaktadır.
Toplumsal medyanın, iştirakçilerin mahrem ilgileri üstündeki değişimleri sıralamak mümkün: Aşkları ve bağlantıları toplumsal ağlarda zedelenebiliyor, prim yapma, para kazanma ve gösteriş yapma hedefleriyle bağlantılarını sergiliyorlar, çiftler ortak hesaplar açarak, alaka durumlarını belirterek başkalarının önünde memnunluklarını sergiliyorlar; lakin en hayli da toplumsal ağları bağlarında birbirlerini gözetlemek ve denetlemek için kullanıyorlar; Toplumsal medyanın romantik alakaları üstündeki değişimleriyle bir arada, iştirakçiler romantik alakalarını düzenlemede yeni stratejiler geliştirmektedir. Bireylerin toplumsal ağlarda alakalarını yönetirken izledikleri stratejiler şöyleki sıralanabilir: İlgilerinde ortak bir toplumsal medya kuralları oluşturmaları, ne kadar çoğunlukla birbirileriyle bağlantıya geçtikleri, partnerinin gönderilerine karışma (uyarı, şifrelerini istek yoluyla ya da isteği olmaksızın ele geçirme, paylaşımlar üzerine tartışma, duygusal baskı kurma, hesabını kapatmaya zorlama vs.), bağlantıyı toplumsal ağlarda sergileme (partneriyle yer aldığı fotoğraflar paylaşma, birbiri için gönderimde bulunma, laf atma, beğenme vs.), gündelik olarak partnerinin toplumsal medya davranışlarını gözetleme. Bu stratejiler partnerlerin alakayı nasıl algıladıkları ve birbirilerinden beklentilerine bakılırsa değişecektir.
Romantik alakalarda bireyler, şifre paylaşımı, iletilerin okunması, arkadaşlık-takip isteklerine karışma ve karşı cins arkadaşlarını sonlandırmayı olağan görmektedir. Birbirleriyle toplumsal ağ şifrelerini paylaşırken mahremiyet sonlarını ortadan kaldırdıklarını fark etmedikleri ortaya çıkmıştır. Mahremiyetin ihlali bireyleri rahatsız etmemektedir.
aynı vakitte, ileride bahis ile ilgili yapılacak çalışmaların, sonuçların genellenebilirliğinin artırılması açısından, farklı ve daha geniş örneklem kümeleriyle yürütülmesi, toplumsal medyanın romantik ilgileri ve mahremiyeti etkileyen taraflarının kapsamlı bir biçimde belirlenmesine ve bu tesirlerin çeşitli kümeler içinde farklılaşıp farklılaşmadığının gözlemlenmesine imkan sunabilir.
Bu çalışmada üniversite öğrencilerinin toplumsal medya kullanıcı profillerinin romantik bağlantılarındaki mahremiyete yönelik bakış açısından sonlu sayıda değişken (cinsiyet,romantik ilgi yaşayıp yaşamama durumu,sosyal medya hesabı kullanıp kullanmama durumu) ile durum çalışması yapılmıştır. Gelecekteki çalışmalarda, romantik münasebetlerde mahremiyet algısı alanyazın kapsamında farklı değişkenlerle (eğitim seviyesi vb.) birlikte ele alınabilir.
KAYNAKÇA
Avcı, K. (2016). Üniversite Öğrencilerinin Toplumsal Medya Kullanım Alışkanlıklarının Toplumsal Alakalarına Tesiri. Uluslararası Toplumsal Araştırmalar Mecmuası, 9 (46), 641-661.
Budak, H. (2018). Toplumsal Medya İrtibatında Mahremiyetin Serüveni. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Mecmuası , 7 (1), 146-170.
Bugay,A., Çok,F. (2015). Gençlikte Romantik İlgilerde Şiddet ve İstismar. Okul Ruhsal Danışmanı E-Bülteni, 3(5), 15-19.
Doğan, U., Karakuş, Y. (2016). Lise Öğrencilerinin Toplumsal Ağ Siteleri kullanmasının Yordayıcısı Olarak Çok Boyutlu Yalnızlık. Sakarya University Journal of Education , 6 (1), 57-71.
Gizir, C. A. (2013). Üniversite Öğrencilerinin İlgi İnançlarının Cinsiyet ve Romantik Bağ Yaşama Durumlarına bakılırsa İncelenmesi. Eğitim ve Bilim Mecmuası , 38 (170), 373-383.
Korkmaz, İ. (2013). Facebook ve Mahremiyet Görmek ve Gözetle
mek. Yalova Toplumsal Bilimler Mecmuası, 1 (5), 107-121.
Şener, G. (2013). Toplumsal Ağlarda Mahremiyet ve Yeni Mahremiyet Stratejileri. Yeni Medya Çalışmaları 1.Ulusal Kongresi bildiriler kitabı ortasında (396-405). İstanbul: İstanbul Arel Üniversitesi.
Taşdelen,B., Çataldaş, İ. (2017). Üniversite Öğrencilerinin Toplumsal Medya ve Mahremiyete Yönelik Görüşleri: Lefke Avrupa Üniversitesi Örneği. Gümşhane Üniversitesi İrtibat Fakültesi Elektronik Mecmuası. 827-841.
Sevilen bireyle karşılıklı anlayış ve bağlantı temelinde kurulan duygusal bir bağlılık olarak nitelendirilen yakın münasebetler beliren yetişkinlik periyodunda bulunan 19-26 yaşları içindeki bireylerin en kıymetli psiko-sosyal gelişim nazaranvleri içinde yer almaktadır (Arnett, 2000; Eryılmaz ve Ercan, 2010, Akt: Gizir, 2013 ). Yakın bağlar kapsamında ele alınan romantik alakalar ise bayan ve erkek içinde gelişen tutku, bağlılık ve yakınlığın bileşiminden oluşan bir ilgi olarak tanımlanmaktadır (Sternberg, 1986, Akt: Gizir, 2013). Bu münasebetler gençler için kendini pahalı bulma ve beğenilme ihtiyacı ötürüsıyla benlik hürmetini etkilediği üzere, özel biriyle özel bir bağlantı kurma, ortak etkinliklerde buluşma, özel bir münasebet sürdürme, yalnızlık hissini azaltma, vaktini hoşça geçirme üzere bir epey açıdan gelişime katkı getirmekte ve olgunluğa giden yolda bireylere dayanak sağlamaktadır (Bugay ve Çok, 2015). Bilhassa beliren yetişkinlik devrini içeren üniversite senelerında kurulan romantik alakalar, gençlerin toplumsal, cinsel ve kişilik gelişimleri ile akran ilgilerini etkilemesinin yanı sıra yetişkinlik periyodunda kurulacak yakın ilgilerinin niteliğini ve evlilik sürecinde eş seçimlerini belirlemesi açısından pek büyük bir değere sahiptir (Furman, 2002, Akt: Gizir, 2013). İlgili alan yazın incelendiğinde, romantik bağların üniversite öğrencilerinin yaşantılarının değerli bir kısmını oluşturduğu ve üniversite öğrencilerinin ortalama %65’inin üniversite hayatı boyunca en az bir romantik alaka deneyimledikler belirtilmektedir (Collins, 2003, Akt: Gizir,2013).
Elektronik toplumsal ağlar, hem toplumsal bağlantılarımızı tıpkı vakitte bu münasebetler içinde bizim için daha özel pozisyonda gördüğümüz “mahrem” bağlantılarımızı yaşama biçimlerinde çeşitli dönüşümlere ve internet kullanıcıları için yeni pratiklerin ortaya çıkmasına niye oluyor (Şener,2013). Mahremiyet nedir? “Mahremiyet” sözcüğünün Türk Lisan Kurumu Sözlüğü’ndeki günümüz karşılığı “gizli olma durumu, gizlilik”tir (www.tdk.gov.tr). Mahremiyet ya da özel alan olgusu, günümüzde insanların toplumsal yaşantılarının kıymetli bir modülünü oluşturur. Mahrem alanın belirlenmesinde kültürdeki yerleşik ahlaki pahaların, dinin, ferdi farklılıkların ve vakit faktörünün rolü göz önüne alındığında mahremiyet kavramını tanımlamak zorlaşmaktadır (Budak, 2018). “Mahremiyet bireyin yalnız başına kalma ile diğerleriyle birlikte olma isteği içindeki karşılıklı bir alandır.” (Yüksel, 2003, s. 78). Bu haliyle mahremiyet, kişiyi hem özgürleştiren tıpkı vakitte başkalarına karşı koruyan bir haktır.
Toplumsal medyanın yaygınlaşması ve çevrimiçi hayat ile çevrimdışı ömrün birbirlerini tamamlamasının görüşmecilerin mahrem alakaları üzerinde yarattıkları dönüşümleri sıralamak mümkün: Toplumsal ağlarda romantik ilgiler kamusallaşıyor, toplumsal medya aşkın alternatif yerine, kimi birtakım da tamamlayıcısına dönüşüyor; kullanıcılar yeni bağlanma ya da kaçış stratejileri geliştiriyorlar; toplumsal ağlarda vücudun sonlarına takılmadan his ve niyetlerini lisana getirebiliyorlar; aşkları ve alakaları toplumsal ağlarda daha süratli tüketebiliyorlar; toplumsal ağlar bayan ve erkekleri yeni toplumsal çevrelere açtıkça münasebet seçeneklerini de artırıyor; yeraltı ilgilerine yol açıyor; öteki yandan çiftler ortak hesaplar açarak, bir arada profil fotoğrafı çektirerek, alaka durumlarını belirterek oburlarının önünde bir aşk performansı sergiliyorlar; ancak en epeyce da toplumsal ağları bağlantılarında birbirlerini gözetlemek ve denetlemek için kullanıyorlar; birbirileriyle toplumsal ağ şifrelerini paylaşırken birçok vakit dijital şiddet uyguladıklarının ya da buna maruz kaldıklarının farkında olmuyorlar. Elektronik toplumsal ağların farklı kullanımları mahremiyet, aşk, romantik bağlantılar, cinsellik üzere çağdaş toplumlarda özel alanın hudutları içerisinde ele alınan kavramların dönüşümüne ve bir daha tanımlanmasına gereksinim duyuyor (Şener, 2013).
Sorun Cümlesi
Kırıkkale Üniversitesi öğrencilerinin, toplumsal medya kullanıcı profillerinin romantik münasebetlerine ve mahremiyet üzerine tesirleri nelerdir?
Alt Sorunlar:
1.Sosyal medyadaki mahremiyetin cinsiyete bakılırsa farklılıkları var mıdır?
2.Sosyal medyanın romantik münasebetler üstündeki mahremiyete tesiri nedir?
3.Öğrencilerin romantik ilgilerinde toplumsal medya üzerinden birbirlerine uyguladıkları stratejiler nelerdir?
4.Öğrencilerin romantik ilgilerindeki mahremiyet algısı nedir?
YÖNTEM
Belirtilen gayeler çerçevesinde bu çalışmada durum çalışması yapılmıştır. Durumlar çeşitli biçimlerde karşımıza çıkabilir. Bir birey, bir kurum, bir küme, bir ortam çalışılacak ortamlara örnek oluşturabilir. Durum çalışmaları nicel yahut nitel yaklaşımlarla yapılabilir. Her iki yaklaşımda da hedef muhakkak bir duruma ait sonuçlar ortaya koymaktır. Durum çalışması nitel araştırmada hayli yaygın kullanılan bir yaklaşımdır. Araştırmanın emeline uygun olarak yarı yapılandırılmış görüşme tekniğinden faydalanılmıştır. Görüşme tekniğinin uygulanacağı örneklem kümesi belirlenirken kelam konusu çalışma doğrultusunda toplumsal medyayı faal olarak kullanan ve romantik ilgisi olan bireyler seçilmiştir.
Evren ve Örneklem
Araştırmanın kozmosunu üniversite öğrencileri oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise toplumsal medya hesabı bulunan öğrenciler içerisinden kota örneklem usulüyle belirlenen öğrenciler oluşturmaktadır. Olasılıklı olmayan örneklemde “araştırmacı elde ettiği bulguları genelleştirme teşebbüsünde bulunmaz” (Erdoğan 2012: 208, Akt: Taşdelen ve Çataldaş,2017). ötürüsıyla elde edilen bulgular yalnızca iştirakçi küme için geçerlidir.Araştırmanın kozmosunu Kırıkkale Üniversitesi’nde okuyan öğrenciler oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi ise 2018-2019 eğitim öğretim yılı güz periyodunda Kırıkkale Üniversitesi’nde okuyan kota örneklem metotla belirlenen 30 öğrenciden oluşmaktadır.
Bilgi Toplama Araçları
Araştırmada elde edilen bilgiler, yarı yapılandırılmış görüşme tekniği uygulanarak elde edilen datalardır. 10 sorudan oluşan toplantıda Kırıkkale Üniversitesi’nde okuyan ve kotalı seçilmiş olan 30 kişilik örneklem kümesine uygulanmıştır.
Verilerin Analizi
İçerik Tahlili, sözel,yazılı ve öbür malzemelerin objektif ve sistematik bir biçimde incelenmesine imkan tanıyan bilimsel bir yaklaşımdır (Akt:Gülbahar ve Alper,2019). İçerik tahlili yoluyla dataları tanımlama ve bilgilerin ortasında gizli gerçekleri ortaya çıkarma amaçlanmaktadır. İçerik tahlili dökümanlardan elde edilen nitel araştırma datalarından işlenmesinde dört kademe kullanılır: (1) Dataların kodlanması, (2) Temaların bulunması, (3) Kodların ve temaların düzenlenmesi ve (4) Bulguların tanımlanması ve yorumlanması (Şimşek ve Yıldırım,2006). Bu kapsamda bu çalışmada birinci evrede daha evvelinde belirlenen kavramlara bakılırsa kodlama yapılmış ve bu bağlamda temalar elde edilmiştir. çabucak sonrasında datalar düzenlenmiş,temalara nazaran gruplanmış ve uygun olduğu durumlarda sayısallaştırarak sunulmuştur. Son olarak elde edilen bulgular yorumlanmıştır
BULGULAR
Toplumsal Ağların kullanması
Tablo 1-Sosyal Ağlar
| İnstagram 27 | |
| | 8 5 30 |
Tablo 2- Toplumsal Ağ Kullanma Sebepleri
| Gündemden Haber Alma 10 İletiiİletişim 30 Sosyalleşme 14 İhtiyaç Duyma 2 Vakit Geçirme 5 |
30 bireyden elde ettiğimiz bilgilere göre, Whatsapp’ın günümüzde irtibat aracı olarak kullanıldığı kararına ulaşılmıştır. Buna ek olarak Whatsapp’ın bir muhtaçlık olduğu belirtilmiştir. “Artık hayat bunların üzerinden işliyor (K7)”. İnstagram’ın toplumsallaşmak ve vakit geçirmek maksadıyla kullanıldığı kararına ulaşılmıştır. Kimi iştirakçiler bu hedefleri şöyle tabir etmektedirler: “…Biroldukça insan kullanıyor. Arkadaşlarımın ne yaptıklarını gorebilmek, Fotoğraf ve kıssa paylaşmak yani özetlemek gerekirse toplumsallaşmak için kullanıyorum. (K10)” ; “Boş vakit içinderımda takılmak için (K6)”. Twitter ve Whatsapp’ı gündemden haber almak için kullandıkları kararında ulaşılmıştır.
Sosyal Medyadaki Alakalar Hakkındaki Görüşleri
Tablo-3 Münasebetinde Uygulayan
| İkram Önerisi 6 Özel Gün Sürprizleri 9 birlikte Fotoğraf Paylaşma 3 Fikir Alma 3 |
İştirakçilerin toplumsal medya üstündeki münasebetlerden, bağlantılarında uyguladıkları tahlil sonuçları dört alt temayı öne çıkarmaktadır. Bunlar ikram önerisi, özel gün sürprizleri, bir arada fotoğraf paylaşımı ve fikir almadır. İkram önerisi ile ilgili bir iştirakçi, şu ifadeyi kullanmaktadır: “Hediye almadan evvel bakıyorum ve etkileniyorum da… (K10)”. Özel gün sürprizi ile ilgili şunlar tabir edilmiştir : “ İleriye dönük olarak nasıl evlilik teklifi diye fikir edinmek hedefiyle toplumsal medyadan yararlanıyorum. (E3)”. “Diğer bağlardaki romantik sürprizlere bakıyorum kimi vakit hoşuma giden şeyleri bağlantıma uyguluyorum (K8)”. Katılımcılar, bir arada fotoğraf paylaşımı ile şunları tabir etmişlerdir: “Özel günlerde partnerim fotoğraf paylaşmamı istiyor, altına hoş ve manalı bir kelam eklememi bekliyor her vakit için. (E10)”.“ Sevgilimle aramın âlâ olması için fotoğraf paylaşıyorum, yoksa arbede edebiliyoruz (E8)”. Sosyal medyadan fikir alma ile ilgili iştirakçilerin farklı alanlardan etkilendiği görülmüştür.“Sevgiliyle gezilecek yerler, konaklama yerlerine bakıyorum. Onlardan etkilenerek seyahat planı yapıyoruz (K7)”.“Sevgili fotoğraf paylaşımlarına bakıyorum yurtharicinde hoş fotoğraflar çekiyorlar. Özeniyorum. (E3)”
Tablo-4 Bağdaki Eleştirdiği Yönler
| Gösteriş Yapma 10 Prim Yapma 2 Karşılaştırma 2 İlişkinin Zedelenmesi 5 Özel hayatın İhlali 9 Özenme 3 Nötr 6 |
İştirakçiler toplumsal medyadaki münasebetleri gösteriş yapma, prim yapma, karşılaştırma, alakanın zedelenmesi, özel hayat ihlali, özenme eleştirmektedir bunun yanında tarafsız bakanlarda bulunmaktadır. İştirakçilerden kimileri gösteriş yapmayı şöyle söz etmektedir: “İnsanların toplumsal medyaya ilgilerini yalnızca gösteriş için armağanlar aldığını, yorum attığını belirtmiştir (K1)”. “Sadece toplumsal medyada güya hayli memnunmuş, daima sürpriz yaparmış üzere bağlantı yaşamaktadırlar meğer bu biçimde bir ilgileri yoktur büsbütün gösteriştir (E5)”. Bazı iştirakçiler toplumsal medyanın bağlantıları zedelediklerini düşünmektedir ve şöyle tabir etmektedirler: “Sosyal medya bence alakaları olumsuz etkiliyor. Toplumsal medyadaki fotoğraf sayısı meşakkat yaratabiliyor, birini takip ederken kıskançlık olabiliyor (E12)”. Özel hayatı ihlal ettiğini düşünen iştirakçinin biri şöyle açıklamıştır: “Aslında özel ömür hududu diye bir şey yok, zira şifremi biliyor sevgilim. Bir hudut olarak birbirimizin arkadaş listesinden falan haberdarız. Birbirimizin bildirilerini okuyoruz, bildirim paneline düştüğü vakit karşı tarafın okumasına bakarım. Eski bildirilere da göz gezdirmişliğim var. Arkadaşlarından çıkarmalarını istediklerim oldu, karşılıklı olarak silmişliğim sildirmişliğim var (K2)”.
Özel Ömür Sınırları
Tablo-5 Özel Ömür Sınırları
| Şifre Paylaşımı 14 Mesajların Okunması 16 Arkadaşlık-Takip İstekleri 17 Karşı Cins Arkadaşlarını Sonlandırma 16 |
Katılımcıların özel hayat sonları dört tema altında dağılmaktadır. Birtakım iştirakçilerin şifre paylaşımını şöyle söz edilmektedir: ‘Ortak hesap olduğu için şifre paylaşımı oluyor. O da girip fotoğraf atıyor bende atıyorum. Onun haricinde güvensizlik şekli bir şey değil. Birinci vakit içinder güvensizlik oluyor şifreni ver bakıyım falan üzere lakin belirli bir vakitten daha sonra versen de vermesen de problem olmuyor (E3)’. ‘Ortak hesap aslına bakarsanız telefon şifrelerimizi de biliriz. Bu güvensizlik ilgili bir durum değil. Ben bir şey olursa giderim o da bilmek zorunda (K12)’. ‘Şifresini istedim vermedi hanımefendi vereceğini söylemiş oldu, arkadaşlarının bu duruma alışmasını bekliyoruz (E1)’. ‘Aslında özel hayat hududu diye bir şey yok, zira şifremi biliyor sevgilim…(K2)’. ‘aramızda pek bir hudut kalmadı şifrelerimizi biliyoruz. Daima denetim çerçevesinde münasebetimiz (E10)’.
Bazı iştirakçiler iletilerin okunmasıyla ilgili şu sözleri kullanmışlardır: ‘Mesajlarına bakarım,niçin bakmayayım? (K4)’. ‘Mesajlarını okuyorum. Rahatsız edildiği vakit müdahale etmek için (E1)’. ‘ Partnerime bildiri gelirse erkektense okurum kızdan ise her insanın bir özeli var okumam lakin erkektense cevaplarım hatta (E11)’. ‘ Whatsapp’ta iletileri tek tek okuyup kızları sorar bu kim diye (E8)’.
Bazı iştirakçilerin arkadaşlık- takip istekleri ve karşı cins arkadaşlarını sonlandırmaya karşı şöyle söz edilmektedir: ‘Arkadaşlarımı benim sonucumla çıkarabilir (E4)’. ‘Arkadaşlık isteklerini başlarda siliyordum ona sormadan lakin ondan sonrasında bunu yapmayı bıraktım (E5)’. ‘ Partnerime sonlandırma yaparım herkesi takip edemez. Hoşuma gitmeyen birini engellerim çabucak sileceksin derim o da siler (E8)’. Toplumsal medyasında yalnızca kendi arkadaşları var. Arkadaşları da onu gündelik hayatında gördüğü için bir fotoğraf atmasında sakınca yok. esasen sınırlandırsam da dinlemiyor ki bu yüzden bağıra çağıra hengame ettiğimiz vakit içinder oldu (K10)’. ‘İş omurundaki arkadaşlarına karışmam fakat günlük ömründe tanıştıktan daha sonra niye bir kız arkadaşına ihtiyaç duysun ki? (K8)’.
Sosyal Medyada Ortak Hesap kullanması
Tablo-6 Ortak Hesap Kullanma niçini
| Partnerin Toplumsal Medya Hesabı Olmaması 2 Mutluluğunu Paylaşma 3 Partnerinin İsteği Üzerine 2 |
Katılımcıların ortak hesap kullanma sebepleri partnerinin toplumsal medya hesabı olmaması, partnerinin istekte bulunması ve memnunlukları paylaşma olarak alt temalara ayrılmıştır. Kimi iştirakçiler bu sebepleri şöyle söz etmektedirler: “Sevgilim hayli toplumsal medya hesabını sevmediği için kendisinin hesabını kapattı benim hesabı ortak yaptık yani ondan gelen bir teklif (K12)”. “Sadece gezip gittiğimiz yerleri nazaranbiliyorlar bağlantımıza dair arbede, yaşananlar özel anlar, memnun anlar, sevinçli anlar her şey olabilir yalnızca nereye gittiğimizi gorebiliyorlar (E3)”. “Çevremizin bir arada memnun olduğumuzu görmesini istiyorum (E7)”. “Ortak hesap kullanıyoruz. Sevgilimin isteği üzerine açtık. Çoklukla beraberyken fotoğraf paylaşımı yapıyoruz…(E12)”.
Tablo-7 Ortak Hesap Kullanmama niçini
| Özel ömrün İhlali 6 Gereksiz Bulma 16 Komik Bulma 1 Modasının Geçmesi 1 |
İştirakçilerin ortak hesap kullanmama sebepleri şu alt temalar altında dağılmıştır. Bunlar özel ömrün ihlali, gereksiz bulma, komik bulma ve modasının geçmesi. Özel ömrün ihlaline yönelik kimi iştirakçilerin tabirleri şöyledir: “Kimse birbirine bağlı değil, herkes farklı bir birey o yüzden her insanın kendine başka bir ömrü olması gerektiğini düşünüyorum (K5)”. “Ortak hesabı sevmiyoruz. ,insanı karşı tarafa bağlıyor.özeli kalmıyor. Senin yaşadıklarını karşı taraf da görüyor, saklı yanlar kalmıyor (E13)”. Bazı iştirakçilerin ortak hesabı gereksiz bulduğunda dair tabirleri şöyledir: “Çift hesaplarını saçma buluyorum. Sonuçta bireye özel açılıyor… (E9)”. “Ortak hesabı eleştiririm ortak arkadaşlar eklenir, fotoğraflar paylaşılır saçma yani her insanın başka hesabı var (E4)”.
Partnerinin Profilinde Dikkat Ettikleri
Tablo-8 Partnerinin Profilinde Dikkat Ettikleri
| Arkadaş/Takip Edilenler Listesi 14 Beğeniler 13 Yorumlar 6 Kaydedilenler 1 Arkadaşlık/Takip İstekleri 14 Arama Motoruna 2 Çevrimiçi Durumları 15 Ana Sayfa/Keşfet 1 |
İştirakçilerin partnerlerinin profilinde dikkat ettikleri tahlil neticelerina bakılırsa sekiz alt temayı öne çıkarmaktadır. Bunlar arkadaş/takip edilenler listesi, beğenmeler, yorumlar, kaydedilenler, arkadaşlık/takip istekleri, arananlar, çevrimiçi durumları ve ana sayfa/keşfettir. Lakin niçinleri hakkında net bir görüş ortaya çıkmamıştır. Birtakım iştirakçilerin bu mevzudaki tabirleri şöyledir: “Yani fotoğraf attığında girerim. Dikkat ettiğim, kimi vakit akraba baskısı olduğu için profil fotoğrafını değiştiriyor. niye değiştirdin üzere şeyler oluyor da onun haricinde işin açıkçası onun profilini kimi vakit ben düzenlediğim için fazlaca dikkat ettiğim şeyler olmuyor. Muhakkak bir vakitten daha sonra karşıdaki kişi de senin isteklerine hürmet duyuyor. Tanıdığı erkekleri falan takip edebiliyor onun haricinde tanımadığı insanları epey şey yapmıyorum (E3)”. “Her şebir daha dikkat ederim (E5)”. “Erkek arkadaşlarının tipine bakarım tehlike teşkil ediyor mu diye (E2)”.
TARTIŞMA, SONUÇ VE ÖNERİLER
Bu çalışmanın maksadı, Kırıkkale Üniversitesi öğrencilerinin, toplumsal medya kullanıcı profillerinin romantik ilgilerindeki özel hayat hudutlarını; şifre paylaşımı, iletilerin okunması, arkadaşlık-takip istekleri ve karşı cins arkadaşlarını sonlandırma alt başlıklarıyla incelemektir. Tahlil neticelerina bakılırsa cinsiyete nazaran özel hayat sonlarında besbelli bir farklılık bulunmamaktadır.
Toplumsal medyanın, iştirakçilerin mahrem ilgileri üstündeki değişimleri sıralamak mümkün: Aşkları ve bağlantıları toplumsal ağlarda zedelenebiliyor, prim yapma, para kazanma ve gösteriş yapma hedefleriyle bağlantılarını sergiliyorlar, çiftler ortak hesaplar açarak, alaka durumlarını belirterek başkalarının önünde memnunluklarını sergiliyorlar; lakin en hayli da toplumsal ağları bağlarında birbirlerini gözetlemek ve denetlemek için kullanıyorlar; Toplumsal medyanın romantik alakaları üstündeki değişimleriyle bir arada, iştirakçiler romantik alakalarını düzenlemede yeni stratejiler geliştirmektedir. Bireylerin toplumsal ağlarda alakalarını yönetirken izledikleri stratejiler şöyleki sıralanabilir: İlgilerinde ortak bir toplumsal medya kuralları oluşturmaları, ne kadar çoğunlukla birbirileriyle bağlantıya geçtikleri, partnerinin gönderilerine karışma (uyarı, şifrelerini istek yoluyla ya da isteği olmaksızın ele geçirme, paylaşımlar üzerine tartışma, duygusal baskı kurma, hesabını kapatmaya zorlama vs.), bağlantıyı toplumsal ağlarda sergileme (partneriyle yer aldığı fotoğraflar paylaşma, birbiri için gönderimde bulunma, laf atma, beğenme vs.), gündelik olarak partnerinin toplumsal medya davranışlarını gözetleme. Bu stratejiler partnerlerin alakayı nasıl algıladıkları ve birbirilerinden beklentilerine bakılırsa değişecektir.
Romantik alakalarda bireyler, şifre paylaşımı, iletilerin okunması, arkadaşlık-takip isteklerine karışma ve karşı cins arkadaşlarını sonlandırmayı olağan görmektedir. Birbirleriyle toplumsal ağ şifrelerini paylaşırken mahremiyet sonlarını ortadan kaldırdıklarını fark etmedikleri ortaya çıkmıştır. Mahremiyetin ihlali bireyleri rahatsız etmemektedir.
aynı vakitte, ileride bahis ile ilgili yapılacak çalışmaların, sonuçların genellenebilirliğinin artırılması açısından, farklı ve daha geniş örneklem kümeleriyle yürütülmesi, toplumsal medyanın romantik ilgileri ve mahremiyeti etkileyen taraflarının kapsamlı bir biçimde belirlenmesine ve bu tesirlerin çeşitli kümeler içinde farklılaşıp farklılaşmadığının gözlemlenmesine imkan sunabilir.
Bu çalışmada üniversite öğrencilerinin toplumsal medya kullanıcı profillerinin romantik bağlantılarındaki mahremiyete yönelik bakış açısından sonlu sayıda değişken (cinsiyet,romantik ilgi yaşayıp yaşamama durumu,sosyal medya hesabı kullanıp kullanmama durumu) ile durum çalışması yapılmıştır. Gelecekteki çalışmalarda, romantik münasebetlerde mahremiyet algısı alanyazın kapsamında farklı değişkenlerle (eğitim seviyesi vb.) birlikte ele alınabilir.
KAYNAKÇA
Avcı, K. (2016). Üniversite Öğrencilerinin Toplumsal Medya Kullanım Alışkanlıklarının Toplumsal Alakalarına Tesiri. Uluslararası Toplumsal Araştırmalar Mecmuası, 9 (46), 641-661.
Budak, H. (2018). Toplumsal Medya İrtibatında Mahremiyetin Serüveni. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Mecmuası , 7 (1), 146-170.
Bugay,A., Çok,F. (2015). Gençlikte Romantik İlgilerde Şiddet ve İstismar. Okul Ruhsal Danışmanı E-Bülteni, 3(5), 15-19.
Doğan, U., Karakuş, Y. (2016). Lise Öğrencilerinin Toplumsal Ağ Siteleri kullanmasının Yordayıcısı Olarak Çok Boyutlu Yalnızlık. Sakarya University Journal of Education , 6 (1), 57-71.
Gizir, C. A. (2013). Üniversite Öğrencilerinin İlgi İnançlarının Cinsiyet ve Romantik Bağ Yaşama Durumlarına bakılırsa İncelenmesi. Eğitim ve Bilim Mecmuası , 38 (170), 373-383.
Korkmaz, İ. (2013). Facebook ve Mahremiyet Görmek ve Gözetle
mek. Yalova Toplumsal Bilimler Mecmuası, 1 (5), 107-121.Şener, G. (2013). Toplumsal Ağlarda Mahremiyet ve Yeni Mahremiyet Stratejileri. Yeni Medya Çalışmaları 1.Ulusal Kongresi bildiriler kitabı ortasında (396-405). İstanbul: İstanbul Arel Üniversitesi.
Taşdelen,B., Çataldaş, İ. (2017). Üniversite Öğrencilerinin Toplumsal Medya ve Mahremiyete Yönelik Görüşleri: Lefke Avrupa Üniversitesi Örneği. Gümşhane Üniversitesi İrtibat Fakültesi Elektronik Mecmuası. 827-841.