Şartsız sevgiyle ebeveynlik; çocuğunuzun nasıl davrandığına, ne kadar başarılı olduğuna, ne kadar terbiyeli durduğuna yahut gibisi ölçütlerine bağlı olmadan; onu ‘sadece’ severek yaptığınız ebeveynlik çeşididir. Çocuklar, düzgün ve sağlıklı bir halde yetişebilmek için ebeveynleri tarafınca şartsız sevilmeye gereksinim duyarlar. bu biçimdesine sevgi alan bir çocuk, ortasında bulunduğu durum ne olursa olsun, âlâ insan olduğunu düşünmeyi sürdürebilir. Bu temel ihtiyaç karşılandığında, öbür bireyleri de kabullenmekte ve onlara yardım eli uzatmakta özgür olur.
Ebeveynlere sorduğumuzda; şüphesiz çocuklarını “koşulsuz” sevdiklerini söyler; hatta sıkıntılı bulunan stratejileri kullanmalarına rağmen sevgilerinin şartsız olduklarında diretirler.
Ben, çocuğumun uygunluğu için bu biçimde davranıyorum.
kelamını ebeveynlerden çoğunlukla duyarız. Fakat burada kıymetli olan ebeveynlerin çocukları için besledikleri hisler değil, onların bu hisleri nasıl deneyimlediği ve kendilerine karşı tavırları nasıl değerlendirdikleridir. Onların düzgünlüğü için yaptığınızı düşündüğünüz biroldukça davranışta çocuğunuzun hissettiği sevgiye kulak vermelisiniz.
Çocuğunuzun Hissettiği Sevgi
Çocuğunuzun uygun gördüğünüz davranışları yaparak ve belirlediğiniz standartları tutturarak sevginizi kazandığı ebeveynlik çeşidine “koşullu sevgiyle ebeveynlik” denir. Şartlı sevgiyle ebeveynlikte; çocuğunuza gösterdiğiniz ilgi ve sevgi seviyesinin çocuğunuzun davranış yahut hareketlerine bağlanması vardır. Şayet ebeveynlikte sevginiz, çocuğunuzun yaptıklarına bağlıysa; çocuğunuzun duygusal istismara uğraması, terk edilme/sevilmeme derdi yaşaması ve düşük öz hürmet geliştirmesi olağandır. Mevzuyla ilgili dünyaca ünlü psikoterapist Carl Rogers’ın fazlaca bedelli bir açıklaması bulunur: “Koşullu sevgiyle büyütülen şahıslar, kıymet verilmeyen istikametlerine sahip çıkmıyor; hatta inkar ediyorlar. Sonunda da, sırf belirli biçimlerde düşündüklerinde yahut hareket ettiklerinde kıymetli olduklarına inanıyorlar.”
Artık sizlerden şunu rica ediyorum; kendinizi kısa müddetliğine şartlı sevgiyle büyütülen bir çocuğun yerine koyun: “Uslu durduğunuzda, kelam dinlediğinizde, yalnızca ebeveynlerinizin dediklerini yaptığınızda sevildiğinizi düşünün. Daha epeyce beğenilmek için daima onların istediği üzere davrandığınızı; hatta o denli davranmadığınızda sizi bırakıp gitmelerinden korktuğunuzu hayal edin.” Sizce kendinizi kısa müddetliğine yerine koyduğunuz bu çocuk, ebeveynleri tam aksisini söylese de şartsız sevildiğine inanıyor mudur? Pekala bu çocuğun, kendi ebeveynleri bile onu şartsız sevmiyorsa diğerlerinin kendisini o denli sevebileceğine dair inancı kalmış mıdır? Mutluluğa, hatta sevgiye bile karşılıksız sahip olunamayacağını öğrenmemiş midir?
Ebeveynlikte sevgiyi kullanarak çocukları ‘kontrol etme’ ve hatta disiplin etme aracı olarak; maalesef çoğunlukla “sevgiyi geri çekme” biçimleri kullanılmaktadır. “Koşulsuz Ebeveynlik” kitabının muharriri Alfie Kohn; çocuk yetiştirirken ödül ve cezaların terk edilip sevgi ve akılcılığa yönelmenin hakikat olduğundan bahsederken sevgiyi geri çekme/esirgeme formlarından de detaylarıyla bahsetmektedir. Haydi gelin, ebeveynlikte sevginin geri çekilip esirgenmesi biçimlerine biraz daha yakından bakalım.
Ebeveynlikte Sevgiyi Geri Çekme
Sevginin geri çekilip esirgenmesi, farklı biçimlerde ve yoğunluklarda uygulanmaktadır. Bir uçta, ebeveynlerin sevgiyi hafifçeçe geri tutması vardır, burada ebeveynler çocuklarına tahminen de farkında bile olmadan daha soğuk ve aralıklı davranır; öteki uçta ise daha direkt sözler yer alır.
“bu biçimde yaptığın vakit seni sevmiyorum.”
“Eğer hoşlanmayacağım şeyler yapmaya devam edersen sana ilgi göstermeyeceğim; hatta burada yokmuşsun üzere davranacağım.”
“bu biçimde yapmaya devam edersen seni bırakıp gideceğim.”
“Git odana, orada ağla!”
Üstte birkaç adedini sıraladığım ve daha biroldukça örneği olan bu cümleler, ebeveynlikte bir uçtan öbür uca sevginin geri çekilip esirgendiğine işaret eder. Ebeveynler kimi vakit çocuklarına rastgele bir cevap vermeyerek, daha doğrusu onları görmezden gelerek; kimi vakit çocuklarıyla ortalarına bir tıp fizikî uzaklık koyarak sevgilerini geri çekerler. kimi vakit de sevgiyi geri çekerken; itaati ödüllendirip itaatsizliği cezalandırarak bunu yaparlar. Klinik ve gelişimsel psikoloji profesörü Martin Hoffman: “Sevgiyi geri çekme, çocukta ebeveyninin sevgisini yitirme olasılığından ileri gelen korkuyu doğurur.” der. Ebeveynler, sevgiyi ne kadar mühletle geri çektiklerini bilseler bile çocukları bunu bilmeyebilir; zira tümüyle ebeveynlerine bağımlı ve ebeveynlerinin davranışının süreksiz tabiatını idrak edecek tecrübeden ve vakit teriminden mahrumdurlar. Araştırmalar; sevgiyi geri çekmenin en sarsıcı uzun vadeli etkisinin “korku” olduğunda maalesef hemfikirdir.
Sonuç olarak gerçek şu ki; üstte bahsedilen tanınan disiplin (!) biçimlerinin hepsi, sevgiyi geri çekmenin öbür çeşididir. Şimdiye dek hiç bu biçimde düşünmemiş olabilirsiniz. Çocuğunuzun makus davranışlarının sevginizi azaltmadığında da üsteleyebilirsiniz. Lakin buradaki kıymetli nokta; daha evvel de belirttiğim üzere sizin fikriniz değil, olanı biteni çocuğunuzun nasıl gördüğüdür.
Psikoterapist ve fazlaca bedelli ebeveynlik kitaplarının muharriri Isabelle Filliozat: “Çocukların ‘eğitilmeye’ değil, onlara ‘eşlik edilmesine’ gereksinimleri vardır.” der. Bu kelamın ışığında ben de ebeveynliği bir yol; hatta seyahate benzetirim. Bu seyahatte bize kimi vakit çiçekler, kimi vakit taşlar; kimi vakit düzlükler kimi vakit de tümsekler eşlik eder. Yol boyunca umutlanırız, yoruluruz, dinleniriz, zorlanırız. Yol ayrımları olur, vedalaşırız. kimi vakit de kendi çocukluğumuzun sokağından geçer, bir daha büyür; büyütürüz. Hiç elbet ki; bu seyahat hem epeyce sıkıntı birebir vakitte fazlaca zevklidir. Yol bizi nereye gdolayır bilinmez; lakin “önemli olan varmak değil, yolda olmaktır.” Yolda olurken yanınıza şartsız sevginizi almayı unutmayın olur mu? Hepinize uygun seyahatler.
Uzman Ruhsal Danışman Ece ŞAHİN
Ebeveynlere sorduğumuzda; şüphesiz çocuklarını “koşulsuz” sevdiklerini söyler; hatta sıkıntılı bulunan stratejileri kullanmalarına rağmen sevgilerinin şartsız olduklarında diretirler.
Ben, çocuğumun uygunluğu için bu biçimde davranıyorum.
kelamını ebeveynlerden çoğunlukla duyarız. Fakat burada kıymetli olan ebeveynlerin çocukları için besledikleri hisler değil, onların bu hisleri nasıl deneyimlediği ve kendilerine karşı tavırları nasıl değerlendirdikleridir. Onların düzgünlüğü için yaptığınızı düşündüğünüz biroldukça davranışta çocuğunuzun hissettiği sevgiye kulak vermelisiniz.
Çocuğunuzun Hissettiği Sevgi
Çocuğunuzun uygun gördüğünüz davranışları yaparak ve belirlediğiniz standartları tutturarak sevginizi kazandığı ebeveynlik çeşidine “koşullu sevgiyle ebeveynlik” denir. Şartlı sevgiyle ebeveynlikte; çocuğunuza gösterdiğiniz ilgi ve sevgi seviyesinin çocuğunuzun davranış yahut hareketlerine bağlanması vardır. Şayet ebeveynlikte sevginiz, çocuğunuzun yaptıklarına bağlıysa; çocuğunuzun duygusal istismara uğraması, terk edilme/sevilmeme derdi yaşaması ve düşük öz hürmet geliştirmesi olağandır. Mevzuyla ilgili dünyaca ünlü psikoterapist Carl Rogers’ın fazlaca bedelli bir açıklaması bulunur: “Koşullu sevgiyle büyütülen şahıslar, kıymet verilmeyen istikametlerine sahip çıkmıyor; hatta inkar ediyorlar. Sonunda da, sırf belirli biçimlerde düşündüklerinde yahut hareket ettiklerinde kıymetli olduklarına inanıyorlar.”
Artık sizlerden şunu rica ediyorum; kendinizi kısa müddetliğine şartlı sevgiyle büyütülen bir çocuğun yerine koyun: “Uslu durduğunuzda, kelam dinlediğinizde, yalnızca ebeveynlerinizin dediklerini yaptığınızda sevildiğinizi düşünün. Daha epeyce beğenilmek için daima onların istediği üzere davrandığınızı; hatta o denli davranmadığınızda sizi bırakıp gitmelerinden korktuğunuzu hayal edin.” Sizce kendinizi kısa müddetliğine yerine koyduğunuz bu çocuk, ebeveynleri tam aksisini söylese de şartsız sevildiğine inanıyor mudur? Pekala bu çocuğun, kendi ebeveynleri bile onu şartsız sevmiyorsa diğerlerinin kendisini o denli sevebileceğine dair inancı kalmış mıdır? Mutluluğa, hatta sevgiye bile karşılıksız sahip olunamayacağını öğrenmemiş midir?
Ebeveynlikte sevgiyi kullanarak çocukları ‘kontrol etme’ ve hatta disiplin etme aracı olarak; maalesef çoğunlukla “sevgiyi geri çekme” biçimleri kullanılmaktadır. “Koşulsuz Ebeveynlik” kitabının muharriri Alfie Kohn; çocuk yetiştirirken ödül ve cezaların terk edilip sevgi ve akılcılığa yönelmenin hakikat olduğundan bahsederken sevgiyi geri çekme/esirgeme formlarından de detaylarıyla bahsetmektedir. Haydi gelin, ebeveynlikte sevginin geri çekilip esirgenmesi biçimlerine biraz daha yakından bakalım.
Ebeveynlikte Sevgiyi Geri Çekme
Sevginin geri çekilip esirgenmesi, farklı biçimlerde ve yoğunluklarda uygulanmaktadır. Bir uçta, ebeveynlerin sevgiyi hafifçeçe geri tutması vardır, burada ebeveynler çocuklarına tahminen de farkında bile olmadan daha soğuk ve aralıklı davranır; öteki uçta ise daha direkt sözler yer alır.
“bu biçimde yaptığın vakit seni sevmiyorum.”
“Eğer hoşlanmayacağım şeyler yapmaya devam edersen sana ilgi göstermeyeceğim; hatta burada yokmuşsun üzere davranacağım.”
“bu biçimde yapmaya devam edersen seni bırakıp gideceğim.”
“Git odana, orada ağla!”
Üstte birkaç adedini sıraladığım ve daha biroldukça örneği olan bu cümleler, ebeveynlikte bir uçtan öbür uca sevginin geri çekilip esirgendiğine işaret eder. Ebeveynler kimi vakit çocuklarına rastgele bir cevap vermeyerek, daha doğrusu onları görmezden gelerek; kimi vakit çocuklarıyla ortalarına bir tıp fizikî uzaklık koyarak sevgilerini geri çekerler. kimi vakit de sevgiyi geri çekerken; itaati ödüllendirip itaatsizliği cezalandırarak bunu yaparlar. Klinik ve gelişimsel psikoloji profesörü Martin Hoffman: “Sevgiyi geri çekme, çocukta ebeveyninin sevgisini yitirme olasılığından ileri gelen korkuyu doğurur.” der. Ebeveynler, sevgiyi ne kadar mühletle geri çektiklerini bilseler bile çocukları bunu bilmeyebilir; zira tümüyle ebeveynlerine bağımlı ve ebeveynlerinin davranışının süreksiz tabiatını idrak edecek tecrübeden ve vakit teriminden mahrumdurlar. Araştırmalar; sevgiyi geri çekmenin en sarsıcı uzun vadeli etkisinin “korku” olduğunda maalesef hemfikirdir.
Sonuç olarak gerçek şu ki; üstte bahsedilen tanınan disiplin (!) biçimlerinin hepsi, sevgiyi geri çekmenin öbür çeşididir. Şimdiye dek hiç bu biçimde düşünmemiş olabilirsiniz. Çocuğunuzun makus davranışlarının sevginizi azaltmadığında da üsteleyebilirsiniz. Lakin buradaki kıymetli nokta; daha evvel de belirttiğim üzere sizin fikriniz değil, olanı biteni çocuğunuzun nasıl gördüğüdür.
Psikoterapist ve fazlaca bedelli ebeveynlik kitaplarının muharriri Isabelle Filliozat: “Çocukların ‘eğitilmeye’ değil, onlara ‘eşlik edilmesine’ gereksinimleri vardır.” der. Bu kelamın ışığında ben de ebeveynliği bir yol; hatta seyahate benzetirim. Bu seyahatte bize kimi vakit çiçekler, kimi vakit taşlar; kimi vakit düzlükler kimi vakit de tümsekler eşlik eder. Yol boyunca umutlanırız, yoruluruz, dinleniriz, zorlanırız. Yol ayrımları olur, vedalaşırız. kimi vakit de kendi çocukluğumuzun sokağından geçer, bir daha büyür; büyütürüz. Hiç elbet ki; bu seyahat hem epeyce sıkıntı birebir vakitte fazlaca zevklidir. Yol bizi nereye gdolayır bilinmez; lakin “önemli olan varmak değil, yolda olmaktır.” Yolda olurken yanınıza şartsız sevginizi almayı unutmayın olur mu? Hepinize uygun seyahatler.
Uzman Ruhsal Danışman Ece ŞAHİN