Mükemmeliyetçiliğin 3 tipi vardır.
1.Kendine yönelik mükemmeliyetçilik
Bireyin kendine yönelik yüksek standartlar koyarak harika olmaya çabalama eğilimidir. Bu bireylerin muvaffakiyet odaklı olma, benlik hürmeti geliştirme üzere olumlu yanları olsa da kendini suçlama ,kendine yönelik öfke geliştirme ve depresif özellikler taşıma üzere olumsuz özellikleri de olabilir.
2.Başkalarına yönelik mükemmeliyetçilik
Kişinin öbür insanlara gerçekçi olmayan standartlar koyması eğilimidir.Ayrıca öbür insanların yeteneklerine ait inanç ve beklentilerini de içerir. Ona göre karşısındaki kişi özeldir ve daima daha güzelini yapabilecek kapasiteye sahiptir. Yapılmış olan hiç bir vakit kâfi değildir.
3.Sosyal odaklı mükemmeliyetçilik
Başkalarının kendileri için gerçekçi olmayan standartlar koyma eğiliminde olduğuna ve katı bir biçimde değerlendirildiğine dair geliştirilen inançtır. Bu inanca sahip bir kişi toplumsal olarak yüklendiği role nazaran kusursuz olmak zorunda hissedebilir.
Mükemmeliyetçilikte beklenti ile olanın içindeki fark açıldıkça suçluluk , öfke , düşmalık ,kin tutma ve dert artarken ,benlik hürmeti azalır.
Peki ne yapmalı?
Kendimize yönelik mükemmeliyetçilik geliştirdiğimizi düşünürsek, birinci adım bunu fark etmek olmalı. Yaptığımızı eksiksiz yapmaya çalışıp sonunda yaşadığımız tükenmişlik hissi ya da hayal kırıklığıysa çabucak kendimize bir dur demeli. Kendimize ‘Ben elimden geleni yaptım. Yaptığım kâfi. Büyümenin gelişimin sonu yok tabi ki. Kendimi ve yaptığım işi geliştirmek için uğraşabilirim ancak bu,bugün yaptığımın yetersiz ve eksik olduğu manasına gelmez.’ diyebilmeliyiz. Şayet içimizde biryerlerde harika şayet olmazsak gereğince sevilmeyeceğimize ve onaylanmayacağımıza dair bir his taşıyorsak, bunun da sonu yok. Diğerlerini şad çalışmak da hiç varılamayacak bir amaç. Harikalık gereğince sevilebilmenin önkoşulu değil. Sizi hakikaten seven aslına bakarsanız olduğunuz üzere sever. Tahminen daha âlâ olmanız için verilen bildirileri eksiksiz olmak zorunda olmanız gerektiği üzere algılıyor olabilir misiniz?
Belki de siz diğerlerine karşı mükemmeliyetçilik geliştirmiş olabilirsiniz. hayatınızda birinden ya da birilerinden harikalık bekleyebilirsiniz. Bu ,o bireye karşı yüklediğiniz özel manadan ya da omurunuzdaki yerinden kaynaklanabilir. Bu bireyler anne,baba,eş ya da çocuk olabilir. Lakin bu vakit içinde bağlantınızı zedeler,size hayal kırıklığı yaşatır. Zira kimse harika değildir ve bir beşerden bunu beklemek de ona yapılan bir haksızlıktır. O kişi sizin için ne kadar kıymetli olsa da ya da siz ona ne kadar emek verseniz de o kusursuz olmak zorunda değil. Hatta vakit içinde ona yüklediğiniz bu ağır yükü kaldıramayabilir, ilginiz çıkmaza girebilir ya da o kendinde yetersizlik geliştirebilir. Hele de kusursuz olmasını beklediğiniz çocuğunuzsa ona kusur yapma bahtı vermiyorsanız, yaptığı her şeyde daha uygununu yapabileceği iletisini veriyorsanız çocuğunuzda ileriye dönük büyük yaralar açabilirsiniz. Kendini daima eksik, sevgiyi haketmeyen, ne yaparsa yapsın başarısız olmaya mahkum üzere hissedebilir. Ve maalesef bu hislerinin gelişmesine sebep olan bireyler de anne babasıdır.
Siz de bunu yaptığınızı farkederseniz çabucak kendinize dur deyin. ‘Onu hayli seviyorum lakin bu onun kusursuz olmak zorunda olduğu manasına gelmez. O da yanılgı yapabilir. Ne kadar ne yapmak istiyorsa o kadar yapar. Ben ona hürmet duyarım. Yaptığı onun için yeterliyse benim için de kafidir. Ben her vakit onun yanında ve destekçisi olurum ve onu olduğu haliyle severim. İlerlemesi gelişmesi için ışık tutabilirim fakat bunu isteyip yapmak onun seçeneği.’ cümlelerini kendinize söyleyin.
Eğer üzerinizde toplumsal olarak eksiksiz olma baskısı hissediyorsanız bu baskıyı da farkedip üzerinizdeki olumsuz tesirlerini azaltabilirsiniz. Şayet farkında şayet olmazsanız kendinizi bir girdaba girmiş üzere hissedebilirsiniz. Maalesef ki bizim toplumumuzda bu baskılar fazlaca yaygındır. örneğin okul müdürünün çocuğuysanız okulda sizden harika olmanız ,örnek öğrenci olmanız ,hep daha güzelini yapmanız beklenebilir. Ya da bayan olmak da bu baskıya maruz kalmak için kâfi sebeptir. Çocuklarına fazlaca güzel bakan, konutunu epey uygun temizleyen, fazlaca hoş yemekler yapan, beraberinde meslek yapan, bununla birlikte çalışan, beraberinde bakımlı olan, bununla birlikte eşiyle ilgilenen ‘mükemmel kadın’ olma baskısı biroldukca bayanın üzerinde fazlaca ağır bir yük olur. halbukiki herkes yapmak istediğini yapmak istediği ölçüde yapıp toplum tarafınca hürmet görmeyi hak eder. Burada kıyaslanmak şahsa yapılacak en büyük kötülüktür.
Üzerinizde bu baskıyı hissediyorsanız şayet, dur demezseniz, daima telafi etmeye çalışırsanız tükenebilirsiniz. ‘Ben buyum, bu kadar yapabiliyorum, bu kadarını yapmak istiyorum. Elimden geleni yapmam benim için yeterli’ .Siz bu duruşu sergiledikçe, vakit içinde toplum tarafınca kabul ve hürmet nazaranceksiniz.
Mükemmeliyetçilik sonu olmayan bir girdap. Sizin ve sevdiklerinizin hayattan zevk almasına mani olabilir. Bunun için birinci adım fark etmektir.
1.Kendine yönelik mükemmeliyetçilik
Bireyin kendine yönelik yüksek standartlar koyarak harika olmaya çabalama eğilimidir. Bu bireylerin muvaffakiyet odaklı olma, benlik hürmeti geliştirme üzere olumlu yanları olsa da kendini suçlama ,kendine yönelik öfke geliştirme ve depresif özellikler taşıma üzere olumsuz özellikleri de olabilir.
2.Başkalarına yönelik mükemmeliyetçilik
Kişinin öbür insanlara gerçekçi olmayan standartlar koyması eğilimidir.Ayrıca öbür insanların yeteneklerine ait inanç ve beklentilerini de içerir. Ona göre karşısındaki kişi özeldir ve daima daha güzelini yapabilecek kapasiteye sahiptir. Yapılmış olan hiç bir vakit kâfi değildir.
3.Sosyal odaklı mükemmeliyetçilik
Başkalarının kendileri için gerçekçi olmayan standartlar koyma eğiliminde olduğuna ve katı bir biçimde değerlendirildiğine dair geliştirilen inançtır. Bu inanca sahip bir kişi toplumsal olarak yüklendiği role nazaran kusursuz olmak zorunda hissedebilir.
Mükemmeliyetçilikte beklenti ile olanın içindeki fark açıldıkça suçluluk , öfke , düşmalık ,kin tutma ve dert artarken ,benlik hürmeti azalır.
Peki ne yapmalı?
Kendimize yönelik mükemmeliyetçilik geliştirdiğimizi düşünürsek, birinci adım bunu fark etmek olmalı. Yaptığımızı eksiksiz yapmaya çalışıp sonunda yaşadığımız tükenmişlik hissi ya da hayal kırıklığıysa çabucak kendimize bir dur demeli. Kendimize ‘Ben elimden geleni yaptım. Yaptığım kâfi. Büyümenin gelişimin sonu yok tabi ki. Kendimi ve yaptığım işi geliştirmek için uğraşabilirim ancak bu,bugün yaptığımın yetersiz ve eksik olduğu manasına gelmez.’ diyebilmeliyiz. Şayet içimizde biryerlerde harika şayet olmazsak gereğince sevilmeyeceğimize ve onaylanmayacağımıza dair bir his taşıyorsak, bunun da sonu yok. Diğerlerini şad çalışmak da hiç varılamayacak bir amaç. Harikalık gereğince sevilebilmenin önkoşulu değil. Sizi hakikaten seven aslına bakarsanız olduğunuz üzere sever. Tahminen daha âlâ olmanız için verilen bildirileri eksiksiz olmak zorunda olmanız gerektiği üzere algılıyor olabilir misiniz?
Belki de siz diğerlerine karşı mükemmeliyetçilik geliştirmiş olabilirsiniz. hayatınızda birinden ya da birilerinden harikalık bekleyebilirsiniz. Bu ,o bireye karşı yüklediğiniz özel manadan ya da omurunuzdaki yerinden kaynaklanabilir. Bu bireyler anne,baba,eş ya da çocuk olabilir. Lakin bu vakit içinde bağlantınızı zedeler,size hayal kırıklığı yaşatır. Zira kimse harika değildir ve bir beşerden bunu beklemek de ona yapılan bir haksızlıktır. O kişi sizin için ne kadar kıymetli olsa da ya da siz ona ne kadar emek verseniz de o kusursuz olmak zorunda değil. Hatta vakit içinde ona yüklediğiniz bu ağır yükü kaldıramayabilir, ilginiz çıkmaza girebilir ya da o kendinde yetersizlik geliştirebilir. Hele de kusursuz olmasını beklediğiniz çocuğunuzsa ona kusur yapma bahtı vermiyorsanız, yaptığı her şeyde daha uygununu yapabileceği iletisini veriyorsanız çocuğunuzda ileriye dönük büyük yaralar açabilirsiniz. Kendini daima eksik, sevgiyi haketmeyen, ne yaparsa yapsın başarısız olmaya mahkum üzere hissedebilir. Ve maalesef bu hislerinin gelişmesine sebep olan bireyler de anne babasıdır.
Siz de bunu yaptığınızı farkederseniz çabucak kendinize dur deyin. ‘Onu hayli seviyorum lakin bu onun kusursuz olmak zorunda olduğu manasına gelmez. O da yanılgı yapabilir. Ne kadar ne yapmak istiyorsa o kadar yapar. Ben ona hürmet duyarım. Yaptığı onun için yeterliyse benim için de kafidir. Ben her vakit onun yanında ve destekçisi olurum ve onu olduğu haliyle severim. İlerlemesi gelişmesi için ışık tutabilirim fakat bunu isteyip yapmak onun seçeneği.’ cümlelerini kendinize söyleyin.
Eğer üzerinizde toplumsal olarak eksiksiz olma baskısı hissediyorsanız bu baskıyı da farkedip üzerinizdeki olumsuz tesirlerini azaltabilirsiniz. Şayet farkında şayet olmazsanız kendinizi bir girdaba girmiş üzere hissedebilirsiniz. Maalesef ki bizim toplumumuzda bu baskılar fazlaca yaygındır. örneğin okul müdürünün çocuğuysanız okulda sizden harika olmanız ,örnek öğrenci olmanız ,hep daha güzelini yapmanız beklenebilir. Ya da bayan olmak da bu baskıya maruz kalmak için kâfi sebeptir. Çocuklarına fazlaca güzel bakan, konutunu epey uygun temizleyen, fazlaca hoş yemekler yapan, beraberinde meslek yapan, bununla birlikte çalışan, beraberinde bakımlı olan, bununla birlikte eşiyle ilgilenen ‘mükemmel kadın’ olma baskısı biroldukca bayanın üzerinde fazlaca ağır bir yük olur. halbukiki herkes yapmak istediğini yapmak istediği ölçüde yapıp toplum tarafınca hürmet görmeyi hak eder. Burada kıyaslanmak şahsa yapılacak en büyük kötülüktür.
Üzerinizde bu baskıyı hissediyorsanız şayet, dur demezseniz, daima telafi etmeye çalışırsanız tükenebilirsiniz. ‘Ben buyum, bu kadar yapabiliyorum, bu kadarını yapmak istiyorum. Elimden geleni yapmam benim için yeterli’ .Siz bu duruşu sergiledikçe, vakit içinde toplum tarafınca kabul ve hürmet nazaranceksiniz.
Mükemmeliyetçilik sonu olmayan bir girdap. Sizin ve sevdiklerinizin hayattan zevk almasına mani olabilir. Bunun için birinci adım fark etmektir.