semaver
New member
McDonalds’ı dünyanın şimdi her yerinde herkes bilir. Firmanın en meşhur eserleri de hamburgerleridir. O denli ki Big Mac Endeksi (bunu daha sonra uzun uzun anlatırım, temelde Big Mac üzerinden ekonomik koşulları değerlendirir) isimli bir kavram bile vardır. Pekala McDonalds’ın temel işi hamburger satmak mıdır? Ya da KFC’nin? Starbucks yalnızca kahveci midir?
McDonalds’ı McDonalds yapan isimlerden olan Ray Kroc ile ilgili olarak anlatılan bir öykü, aslında durumun pek de o denli hamburger satarak kurulmuş bir imparatorluk olmadığını gösteriyor. 1974 yılında geçen olayda bir küme Teksas Üniversitesi İşletme Kısmı doktora öğrencisi, konuşma yapmak için okula gelen Ray Kroc’la konuşma daha sonrası bir şeyler içip sohbet etmektedirler. Ray öğrencilere “Ben ne işindeyim?” diye sorar. Öğrenciler ise adamın kendileriyle dalga geçtiğini düşünüp gülüşürler. Ray ise ciddiyetini bozmadan sorusunu yenidenlar. Öğrencilerden biri de “Dünyada senin hamburger işi yaptığını bilmeyen mi var?” diye yanıt verir. Ray de “bu biçimde düşündüğünüzü biliyordum. Bayanlar ve baylar, ben hamburger işi değil, emlak işi yapıyorum“ diye karşılık verir. Pekala niye bu biçimde demiştir?
McDonalds bugün milyarlarca dolarlık net kârının yaklaşık %80’ini sahip olduğu mülklerden elde ettiği kira gelirleri ve franchising’le sağlıyor.
ABD başta olmak üzere dünyanın her yerinde çok kıymetli bölgelerde McDonalds restoranları görmek mümkün oluyor. Misal bir durum öbür süratli yemek ve içecek üreticileri için de geçerli. KFC, Pizza Hut, Taco Bell gibi üç devin sahibi olan Yum! Brands, 155’ten çok ülkede 54 binin üzerinde restoranın sahibidir. Bütün bu gayrimenkul yatırımlarının dönüşü firmalar için pek değerli bir gelir kapısıdır.
Gelin, bu durumun sebeplerine bakalım:
Öncelikle franchising nedir, onu bir anlayalım:
Çok sıradan tarifiyle franchising, aşikâr bir bedel karşılığında bir markanın kullanılabilmesidir. Burada franchise alan kişinin yapabilecekleri kısıtlıdır, markanın belirlediği biçimde hareket eder. Karşılığında da markanın gücünü kullanır.
Pratikte ise bu iş epey daha karmaşıktır. Bir marka, franchise vereceği vakit ince eleyip sık dokur ve ona göre markasını kullanmanıza müsaade verir. Dünyanın parasını da dökseniz markanın bilinirliğine ve imajına ziyan verecek bir lokasyonda şube açmanıza müsaade vermezler. bir hayli franchise ayrıyeten dükkanınızın nasıl olması gerektiği konusunda da kısıtlamalar koyar, hatta direkt kendi mimarını gorevlendirir.
Büyük zincirler genel olarak bir franchise açılacağı vakit orada bulunan gayrimenkulleri kendi bünyelerinde satın alırlar. daha sonra da franchise alan bireye bu gayrimenkulü kiralama yoluna sarfiyatlar. Yani marka lisansı, pazarlama, reklam üzere fiyatlara ek olarak franchise veren firma bir de kira geliri alma yoluna gitmiş olur.
Her firmanın farklı stratejileri bulunuyor.
McDonalds genel olarak mümkün olan her fırsatta franchise’larının bulunduğu toprakları ya da binaları satın alıyor. Bugün bir Big Mac yemeye gittiğinizde o restoran binası %70 ihtimalle firmaya aittir. Geri kalanı da AVM vs. üzere yerlerdeki uzun vadeli kiralık dükkanlardır.
Starbucks ise daha farklı bir strateji izleyen bir firma. Bir yere site yapılacak, AVM dikilecek, yatırım gidecek vs. ise orada nazaranceğiniz birinci firmalardan biri Starbucks’tır. Bugün İstanbul’da ya da öbür büyük kentlerde soylulaştırma (dar gelirlilerin yaşadığı yerlere daha üst sınıfın yerleşmeye başlamasıyla mahallî ahalinin uzaklaştırılması) yapılmaya başlanan her yere evvel bir Starbucks gider, daha sonra öbür dükkanlar onu takip eder. Doğal ki Starbucks değerli merkezlerden de uzak durmaz, o farklı. (Starbucks’ın bir de bankacılık tarafı var ki o başlı başına bir yazı konusu olur.)
İşin bir diğer dikkat çeken tarafı ise neredeyse bütün zincirlerin gelecek planlarında mağaza sayısını franchise şubeler üzerinden arttırmak var. Yani bu firmalar gelecekte gayrimenkül dalına daha da fazla yüklenme yoluna gidecekler. Yani gelecekte bu “yiyecek-içecek devleri”, yalnızca kiracılarının kiraları çıkarmasını sağlayan birer gayrimenkul firmasına dönüşebilir.
McDonalds’ı McDonalds yapan isimlerden olan Ray Kroc ile ilgili olarak anlatılan bir öykü, aslında durumun pek de o denli hamburger satarak kurulmuş bir imparatorluk olmadığını gösteriyor. 1974 yılında geçen olayda bir küme Teksas Üniversitesi İşletme Kısmı doktora öğrencisi, konuşma yapmak için okula gelen Ray Kroc’la konuşma daha sonrası bir şeyler içip sohbet etmektedirler. Ray öğrencilere “Ben ne işindeyim?” diye sorar. Öğrenciler ise adamın kendileriyle dalga geçtiğini düşünüp gülüşürler. Ray ise ciddiyetini bozmadan sorusunu yenidenlar. Öğrencilerden biri de “Dünyada senin hamburger işi yaptığını bilmeyen mi var?” diye yanıt verir. Ray de “bu biçimde düşündüğünüzü biliyordum. Bayanlar ve baylar, ben hamburger işi değil, emlak işi yapıyorum“ diye karşılık verir. Pekala niye bu biçimde demiştir?
McDonalds bugün milyarlarca dolarlık net kârının yaklaşık %80’ini sahip olduğu mülklerden elde ettiği kira gelirleri ve franchising’le sağlıyor.
ABD başta olmak üzere dünyanın her yerinde çok kıymetli bölgelerde McDonalds restoranları görmek mümkün oluyor. Misal bir durum öbür süratli yemek ve içecek üreticileri için de geçerli. KFC, Pizza Hut, Taco Bell gibi üç devin sahibi olan Yum! Brands, 155’ten çok ülkede 54 binin üzerinde restoranın sahibidir. Bütün bu gayrimenkul yatırımlarının dönüşü firmalar için pek değerli bir gelir kapısıdır.
Gelin, bu durumun sebeplerine bakalım:
Öncelikle franchising nedir, onu bir anlayalım:
Çok sıradan tarifiyle franchising, aşikâr bir bedel karşılığında bir markanın kullanılabilmesidir. Burada franchise alan kişinin yapabilecekleri kısıtlıdır, markanın belirlediği biçimde hareket eder. Karşılığında da markanın gücünü kullanır.
Pratikte ise bu iş epey daha karmaşıktır. Bir marka, franchise vereceği vakit ince eleyip sık dokur ve ona göre markasını kullanmanıza müsaade verir. Dünyanın parasını da dökseniz markanın bilinirliğine ve imajına ziyan verecek bir lokasyonda şube açmanıza müsaade vermezler. bir hayli franchise ayrıyeten dükkanınızın nasıl olması gerektiği konusunda da kısıtlamalar koyar, hatta direkt kendi mimarını gorevlendirir.
Büyük zincirler genel olarak bir franchise açılacağı vakit orada bulunan gayrimenkulleri kendi bünyelerinde satın alırlar. daha sonra da franchise alan bireye bu gayrimenkulü kiralama yoluna sarfiyatlar. Yani marka lisansı, pazarlama, reklam üzere fiyatlara ek olarak franchise veren firma bir de kira geliri alma yoluna gitmiş olur.
Her firmanın farklı stratejileri bulunuyor.
McDonalds genel olarak mümkün olan her fırsatta franchise’larının bulunduğu toprakları ya da binaları satın alıyor. Bugün bir Big Mac yemeye gittiğinizde o restoran binası %70 ihtimalle firmaya aittir. Geri kalanı da AVM vs. üzere yerlerdeki uzun vadeli kiralık dükkanlardır.
Starbucks ise daha farklı bir strateji izleyen bir firma. Bir yere site yapılacak, AVM dikilecek, yatırım gidecek vs. ise orada nazaranceğiniz birinci firmalardan biri Starbucks’tır. Bugün İstanbul’da ya da öbür büyük kentlerde soylulaştırma (dar gelirlilerin yaşadığı yerlere daha üst sınıfın yerleşmeye başlamasıyla mahallî ahalinin uzaklaştırılması) yapılmaya başlanan her yere evvel bir Starbucks gider, daha sonra öbür dükkanlar onu takip eder. Doğal ki Starbucks değerli merkezlerden de uzak durmaz, o farklı. (Starbucks’ın bir de bankacılık tarafı var ki o başlı başına bir yazı konusu olur.)
İşin bir diğer dikkat çeken tarafı ise neredeyse bütün zincirlerin gelecek planlarında mağaza sayısını franchise şubeler üzerinden arttırmak var. Yani bu firmalar gelecekte gayrimenkül dalına daha da fazla yüklenme yoluna gidecekler. Yani gelecekte bu “yiyecek-içecek devleri”, yalnızca kiracılarının kiraları çıkarmasını sağlayan birer gayrimenkul firmasına dönüşebilir.