semaver
New member
Günümüzdeki kolaların gazı/asidi, açıldıktan birkaç saat daha sonra kaçıyor; kapağı açarken çıkan o “tısss” sesi artık hayli daha sönük. halbuki 90’larda, kapağı açılan kolalar bir-iki gün daha sonra bile gaz ölçüsünü koruyabiliyordu.
Yoğun gaz niçiniyle taşmaya meyilli olduğu için kolayı bardağa yavaş yavaş doldurmak zorunda kalırdık, köpüğü ininceye dek bekleye bekleye doldururduk. Şimdiyse süratli doldursak bile kolay kolay taşmıyor.
İlk anlarda yüzeyinde zıplayan o baloncuklar niçiniyle bardağı yüzümüze götüremezdik. Daha birinci yudumda reklamlardaki o meşhur ferahlama sesini istemsizce çıkarırdık. Pekala ne oldu da vakit ortasında kolanın tadı şerbetten hallice bir içeceğe benzedi?
Değişim aslında yavaş yavaş gerçekleştiği için bu durumu herkes bir anda fark etmedi.
Birileri bu tespiti yapmaya başlayınca beşerler “Gerçekten evvelden tadı daha iyiydi!” demeye başladı. Tat değişikliğini fark ettiğimiz anlarda yalnızca bize o denli geldiğini sandık lakin sosyal medyada bu bahiste bizim üzere düşünenlerin sayısının azımsanmayacak derecede olduğunu görür görmez sahiden de kolanın tadının değiştiğinden emin olduk.
Önce şu mevzuyu açıklığa kavuşturalım: Kola, genzimizi ve burnumuzu niye yakıyor?
Kolanın ortasında bulunan karbondioksit gazı, kolayı içtiğimiz anda sıvıdan kurtulduğu için beden ısımızın da tesiriyle uçmaya başlar, ondan sonrasında genzimizden ve burnumuzdan çıkarken hem ferahlatıcı hem yakıcı bir his bırakır.
Kolanın içerisinde niye karbondioksit bulunduğuna da değinelim.
Coca-Cola, resmi sitesinde bu soruyu şöyle cevaplıyor:
Coca-Cola’ya ferahlık hissi veren kabarcıklı tesirini sağlamak hedefi ile karbondioksit gazı ekliyoruz. Karbondioksit gazının içeceklerde kullanması besin otoritelerince onaylanmıştır. Karbondioksit gazı doğal olarak maden sularında da bulunur. İçeceklere eklenen karbondioksit gazı, eser açıldığı andan itibaren havaya karışmaya başlar. Mideye ulaşan karbondioksit gazı ölçüsü pek azdır. Tüm eser içeriklerimiz inançlıdır ve ilgili ulusal ve milletlerarası kurumlarca kullanması onaylıdır.
Gelelim asıl sorumuza: Artık niye kola içtikten daha sonra asit/gaz, genzimizi ve burnumuzu yakmıyor?
Bu soru, Coca-Cola’nın resmi sitesinde de sorulmuş. Net bir yanıt verilmediği görülüyor:
Coca-Cola 1886’dan bu yana her yerde birebir yüksek kalite standartlarında üretilmeye devam etmektedir. Halk lisanında asit olarak tanımlanan Coca-Cola’nın kabarcıkları asit değil, kimi maden sularında da doğal bulunan karbondioksit gazıdır ve gazlı içeceklere baloncuklu etkiyi vermek için eklenir. Üretim sırasında Coca-Cola’ya eklenen karbondioksit gazı belirlenen standartlar dahilindedir. Tüm besin hususları üzere uygun şartlarda saklandığında lezzetini birinci günkü üzere korur.
Tadın değişmediği tez ediliyor lakin herkes eski tadın olmadığı konusunda hemfikir. Pekala biz iddiada bulunmaya çalışalım, kolanın tadını hangi faktörler etkilemiş olabilir?
Akla birinci gelen niye: Materyalden kısmak.
Daha fazla karbondioksitin daha değerli olmasından mütevellit bu durum ortaya çıkmış olabilir. Ne de olsa ülkemizdeki ekonomik şartların da tesiriyle epey sayıda firma ya artırım yapıyor ya da artırım yapmak yerine eser boyutunu küçültüyor; hatta içerik kalitesini düşürüyor.
Kolanın ortasındaki gaz ölçüsü bu niçinle azaltılmış olabilir. Karbondioksit üretme ve ekleme maliyetinin fazla olup olmadığı hakkında bir bilgi bulunmadığı için bunu şimdilik sırf olası bir niçin olarak düşünebiliriz.
Sadece kolada değil, başta dondurma olmak üzere bir epeyce eserin içeriği Avrupa’dakine kıyasla makûs olabiliyor.
Aynı markanın tıpkı eseri olan bir dondurmayı Avrupa’daki versiyonuyla kıyasladığınızda oradakinin meyve ve süt oranının daha fazla olduğunu nazaranbilirsiniz. Örneğin; Algida Twister dondurmanın Türkiye’de satılanındaki süt oranı %1, meyve püresi oranı 0,4 lakin Avrupa’da satılanında süt oranı %13, meyve püresi oranı %11. Yani “coğrafya kaderdir” durumunu lezzet ve sıhhat açısından da ziyadesiyle yaşıyoruz. Bu hususa daha ayrıntılı bir biçimde birazdan değineceğiz.
İkinci muhtemel niye: Fazla karbondioksitin sıhhat açısından sakıncalı olduğunun farkına varılmış olunabilir.
Ancak kola esasen her halükarda sağlıklı bir içecek değil. İçindeki şeker, karbondioksitten epey daha ziyanlı. Üstelik sıhhat tasası güdülmüş olsaydı glikoz şekeri yerine Avrupa’da olduğu üzere doğal şeker kullanılması kuralı koşulurdu.
Ayrıca Avrupa ülkelerinde sparkling water denilen gazlı içecekler olağan su üzere tüketildiği için bu ihtimal şimdilik uzak görünüyor.
Üçüncü ve en muhtemel niye: Franchise faktörü ve şişeleme
Dünyaca ünlü kola şirketleri, farklı ülkelerdeki franchise’larına patentle korudukları konsantresini gönderiyor. Türkiye’ye gelen bu konsantreye(muhtemelen şurup şeklinde) yaklaşık %86 oranında su katılıyor.
hemen sonrasında tatlandırıcılar ve karbondioksit ek ediliyor. Çeşitli gözetici unsurlar ve asitliği düzenleyiciler de eklenince şu an içtiğimiz kola ortaya çıkıyor.
İşte en can alıcı kısım burası:
Şişelemeyi yapan şirketler daha sonradan katılan bu hususlarda birtakım değişiklikler yapabilirler. Konsantre ölçüsünü değiştirebilirler, tatlandırıcılar(mısır şurubu, şeker kamışı, esmer şeker, karamel) içinden istediklerini koyabilirler. Ve doğal ki karbondioksit oranını da kendileri belirleyebilirler.
Formülü ülkeye göre değiştirmelerinin sebebi “yerelleştirme” niyeti de olabilir.
Bir yerelleştirme taktiği örneği verelim; dünyaca ünlü bir pizza markası, ülkemizde pastırmalı pizza seçeneği de sunabiliyor. Çünkü kültür tesiri niçiniyle insanlar buna da talep gösteriyor.
Bazı milletler kolayı daha az şekerli severken kimileri daha fazla şekerli sevebilir. Pazar araştırması kararında Türkiye’de karbondioksitin sevilmediğini tespit etmiş olabilirler. Durum bu biçimdeyse çoğunluk niçiniyle azınlığın damak tadı bozulmuş olabilir.
Şu an nasıl bilmiyoruz lakin bir vakit içinder Irak’ta “Türkiye kolası” popülerdi ve oradakine nazaran daha değerliye satılırdı. Zira birebir marka bulunmasına karşın oradaki kolanın tadı daha berbattı. Görüldüğü üzere ülke faktörü bir çok değerli.
Özetle; bu durumun sebebi, ekonomik ve sosyokültürel bozulmanın bir kararı üzere görünüyor.
Editör notu: Yaklaşık 4 yıldır kola içmiyorum. Ortada bir içmeyi denediğimde aslında ne kadar lezzetsiz bir şeyi senelerca içtiğimi fark ettim. En düzgünü mi, sıhhatiniz için hiç içmemek.
Kaynaklar: 1, 2, 3, 4, 5
Yoğun gaz niçiniyle taşmaya meyilli olduğu için kolayı bardağa yavaş yavaş doldurmak zorunda kalırdık, köpüğü ininceye dek bekleye bekleye doldururduk. Şimdiyse süratli doldursak bile kolay kolay taşmıyor.
İlk anlarda yüzeyinde zıplayan o baloncuklar niçiniyle bardağı yüzümüze götüremezdik. Daha birinci yudumda reklamlardaki o meşhur ferahlama sesini istemsizce çıkarırdık. Pekala ne oldu da vakit ortasında kolanın tadı şerbetten hallice bir içeceğe benzedi?
Değişim aslında yavaş yavaş gerçekleştiği için bu durumu herkes bir anda fark etmedi.
Birileri bu tespiti yapmaya başlayınca beşerler “Gerçekten evvelden tadı daha iyiydi!” demeye başladı. Tat değişikliğini fark ettiğimiz anlarda yalnızca bize o denli geldiğini sandık lakin sosyal medyada bu bahiste bizim üzere düşünenlerin sayısının azımsanmayacak derecede olduğunu görür görmez sahiden de kolanın tadının değiştiğinden emin olduk.
Önce şu mevzuyu açıklığa kavuşturalım: Kola, genzimizi ve burnumuzu niye yakıyor?
Kolanın ortasında bulunan karbondioksit gazı, kolayı içtiğimiz anda sıvıdan kurtulduğu için beden ısımızın da tesiriyle uçmaya başlar, ondan sonrasında genzimizden ve burnumuzdan çıkarken hem ferahlatıcı hem yakıcı bir his bırakır.
Kolanın içerisinde niye karbondioksit bulunduğuna da değinelim.
Coca-Cola, resmi sitesinde bu soruyu şöyle cevaplıyor:
Coca-Cola’ya ferahlık hissi veren kabarcıklı tesirini sağlamak hedefi ile karbondioksit gazı ekliyoruz. Karbondioksit gazının içeceklerde kullanması besin otoritelerince onaylanmıştır. Karbondioksit gazı doğal olarak maden sularında da bulunur. İçeceklere eklenen karbondioksit gazı, eser açıldığı andan itibaren havaya karışmaya başlar. Mideye ulaşan karbondioksit gazı ölçüsü pek azdır. Tüm eser içeriklerimiz inançlıdır ve ilgili ulusal ve milletlerarası kurumlarca kullanması onaylıdır.
Gelelim asıl sorumuza: Artık niye kola içtikten daha sonra asit/gaz, genzimizi ve burnumuzu yakmıyor?
Bu soru, Coca-Cola’nın resmi sitesinde de sorulmuş. Net bir yanıt verilmediği görülüyor:
Coca-Cola 1886’dan bu yana her yerde birebir yüksek kalite standartlarında üretilmeye devam etmektedir. Halk lisanında asit olarak tanımlanan Coca-Cola’nın kabarcıkları asit değil, kimi maden sularında da doğal bulunan karbondioksit gazıdır ve gazlı içeceklere baloncuklu etkiyi vermek için eklenir. Üretim sırasında Coca-Cola’ya eklenen karbondioksit gazı belirlenen standartlar dahilindedir. Tüm besin hususları üzere uygun şartlarda saklandığında lezzetini birinci günkü üzere korur.
Tadın değişmediği tez ediliyor lakin herkes eski tadın olmadığı konusunda hemfikir. Pekala biz iddiada bulunmaya çalışalım, kolanın tadını hangi faktörler etkilemiş olabilir?
Akla birinci gelen niye: Materyalden kısmak.
Daha fazla karbondioksitin daha değerli olmasından mütevellit bu durum ortaya çıkmış olabilir. Ne de olsa ülkemizdeki ekonomik şartların da tesiriyle epey sayıda firma ya artırım yapıyor ya da artırım yapmak yerine eser boyutunu küçültüyor; hatta içerik kalitesini düşürüyor.
Kolanın ortasındaki gaz ölçüsü bu niçinle azaltılmış olabilir. Karbondioksit üretme ve ekleme maliyetinin fazla olup olmadığı hakkında bir bilgi bulunmadığı için bunu şimdilik sırf olası bir niçin olarak düşünebiliriz.
Sadece kolada değil, başta dondurma olmak üzere bir epeyce eserin içeriği Avrupa’dakine kıyasla makûs olabiliyor.
Aynı markanın tıpkı eseri olan bir dondurmayı Avrupa’daki versiyonuyla kıyasladığınızda oradakinin meyve ve süt oranının daha fazla olduğunu nazaranbilirsiniz. Örneğin; Algida Twister dondurmanın Türkiye’de satılanındaki süt oranı %1, meyve püresi oranı 0,4 lakin Avrupa’da satılanında süt oranı %13, meyve püresi oranı %11. Yani “coğrafya kaderdir” durumunu lezzet ve sıhhat açısından da ziyadesiyle yaşıyoruz. Bu hususa daha ayrıntılı bir biçimde birazdan değineceğiz.
İkinci muhtemel niye: Fazla karbondioksitin sıhhat açısından sakıncalı olduğunun farkına varılmış olunabilir.
Ancak kola esasen her halükarda sağlıklı bir içecek değil. İçindeki şeker, karbondioksitten epey daha ziyanlı. Üstelik sıhhat tasası güdülmüş olsaydı glikoz şekeri yerine Avrupa’da olduğu üzere doğal şeker kullanılması kuralı koşulurdu.
Ayrıca Avrupa ülkelerinde sparkling water denilen gazlı içecekler olağan su üzere tüketildiği için bu ihtimal şimdilik uzak görünüyor.
Üçüncü ve en muhtemel niye: Franchise faktörü ve şişeleme
Dünyaca ünlü kola şirketleri, farklı ülkelerdeki franchise’larına patentle korudukları konsantresini gönderiyor. Türkiye’ye gelen bu konsantreye(muhtemelen şurup şeklinde) yaklaşık %86 oranında su katılıyor.
hemen sonrasında tatlandırıcılar ve karbondioksit ek ediliyor. Çeşitli gözetici unsurlar ve asitliği düzenleyiciler de eklenince şu an içtiğimiz kola ortaya çıkıyor.
İşte en can alıcı kısım burası:
Şişelemeyi yapan şirketler daha sonradan katılan bu hususlarda birtakım değişiklikler yapabilirler. Konsantre ölçüsünü değiştirebilirler, tatlandırıcılar(mısır şurubu, şeker kamışı, esmer şeker, karamel) içinden istediklerini koyabilirler. Ve doğal ki karbondioksit oranını da kendileri belirleyebilirler.
Formülü ülkeye göre değiştirmelerinin sebebi “yerelleştirme” niyeti de olabilir.
Bir yerelleştirme taktiği örneği verelim; dünyaca ünlü bir pizza markası, ülkemizde pastırmalı pizza seçeneği de sunabiliyor. Çünkü kültür tesiri niçiniyle insanlar buna da talep gösteriyor.
Bazı milletler kolayı daha az şekerli severken kimileri daha fazla şekerli sevebilir. Pazar araştırması kararında Türkiye’de karbondioksitin sevilmediğini tespit etmiş olabilirler. Durum bu biçimdeyse çoğunluk niçiniyle azınlığın damak tadı bozulmuş olabilir.
Şu an nasıl bilmiyoruz lakin bir vakit içinder Irak’ta “Türkiye kolası” popülerdi ve oradakine nazaran daha değerliye satılırdı. Zira birebir marka bulunmasına karşın oradaki kolanın tadı daha berbattı. Görüldüğü üzere ülke faktörü bir çok değerli.
Özetle; bu durumun sebebi, ekonomik ve sosyokültürel bozulmanın bir kararı üzere görünüyor.
Görsel: Coca-Cola’nın bir vakit içinder tat değişikliğine gitmesi üzerine düzenlenen bir protestodan.
Editör notu: Yaklaşık 4 yıldır kola içmiyorum. Ortada bir içmeyi denediğimde aslında ne kadar lezzetsiz bir şeyi senelerca içtiğimi fark ettim. En düzgünü mi, sıhhatiniz için hiç içmemek.
Kaynaklar: 1, 2, 3, 4, 5