Aort Nedir? Aort, kalpten çıkan ana damardır.
Temel nazaranvi bedene oksijenlendirilmiş kanı ve başka unsurları götürmektir. Bütün atardamarlar aort damarı ve kısımlarından çıkarlar.
2. Transvers Aort (yatay seyreden, beyin damarlarının çıktığı bölüm)
3. İnen Aorta (transverse aortadan başlayıp aşağıya inen bölüm)
4. Torasik Aort (göğüs kafesindeki bölüm)
5. Abdominal Aort (karın ortasındaki bölüm)
ANEVRİZMA NEDİR?
Anevrizma, Yunanca genişleme manasına gelir. Anevrizması, en sıradan anlatımıyla bir atardamarda, damar çapının %50’den daha fazla genişlemesidir. Halk içinde ‘’balonlaşma’’ olarak tanım edilebilir. Gerçek ve yalancı diye ikiye ayrılırlar. Gerçek anevrizma dama duvarının tüm katlarını içerir. Yalancı anevrizma ise zıddıdır.
ANEVRİZMA niçinLERİ NELERDİR?
Anevrizmalar, yüksek tansiyon, sigara kireçlenme, birtakım enfeksiyonlar ve bağ dokusu hastalıklarından kaynaklanabilir. Yaş ile atardamarlar elastikiyetlerini yavaş, yavaş kaybederler. Atardamarların genişlemesi bir yere kadar yaşlanma ile de bağlıdır. Doğuştan gelen ve damar duvarında yapısal bozukluktan köken alan Marfan Sendromunda da kalpten çıkan aort damarında anevrizma görülebilir.
Aortta bölgesel olarak en sık karşılaşılan anevrizmalar, karın bölgesinde görülür. Böbreklerin altında (infrarenal) görülen bu tipi kalpten çıkan birinci bölge (çıkan=asendan) aort takip eder. Karın ortasındakine ‘’Abdominal Aort Anevrizması’’ ismi verilir. Bu yazıda bu mevzuyu işleyeceğiz.
Normalde bu bölgede Aort damar çapı 2-2,5 cm civarındadır. Bu çapın 4 cm ve üzerinde olması sınırdır. Bundan daha sonra anevrizma olarak kabul edilir. Müdahale hududu ise 5-5,5 cm’dir.
Abdominal aort anevrizması sinsi seyreden ve belirti vermeyen ama ansızın yırtılarak hayati tehlike oluşturabilecek bir hastalıktır. Görülme sıklığı 50 yaş üstünde 6-10/100 000’dir. Her görülen hastaya müdahale edilecek diye bir koşul yoktur. ABD’de her yıl 15.000 civarında vefat abdominal aort anevrizmasına bağlı görülür. Bu vefatın niçini yırtılmaya bağlı gelişen şok tablosudur. Otopsilerde %2-7 oranında görülür. Erkeklerde bayanlara bakılırsa 3 kat fazla görülür
Aort Anevrizmasının Belirtileri Nelerdir?
Hiç belirti vermeyebilir. Apansız yırtıldığında hayli ağır bir tablo oluşturur.
AĞRI: Bele gerçek karın içerisinden yayılan bir ağrıdır. Karnın art tarafında gerçek da gidebilir.
KARINDA KİTLE: Karında muayene ile atan bir kitle görülebilir. Buna her nabızda attığı için ‘’atan kitle=pulsatile kitle’’ ismi verilir. Muayene ile saptanır. Karın duvarı zayıf ve ince yapılı şahıslarda daha rahat gözle görülebilir. Hastanın fark etmesi zordur.
HİPOTANSİYON: Tansiyon düşüklüğü.
Asemptomatik (belirti vermeyen) olgular epeyce fazladır.
AORT ANEVRİZMASI TEŞHİSİ NASIL temalıR?
Abdominal aort anevrizmaları tesadüfen koyulur. Genelde öteki bir niçinden dolayı Karın ultrasonu yaptıranlarda tespit edilir. Ultrason ile çapı genişleyen damar rahatlıkla görülür.
İkinci kolay Abdominal Karın Bilgisayarlı Tomografisi gelir.
MR Anjiyografi de yararlıdır.
Abdominal Aort Anevrizması kuşkusu olanlarda kasıktan anjiyo yırtılma riski yüzünden yapılmaz. kimi vakit koroner anjiyo olacak hastalarda tarama için yapılacak ultrason teşhis konulmasını sağlar. Muhakkak yaşın (65) üzerinde olanlarda tarama için hem şah damarı birebir vakitte karın ultrasonu yapılması uygundur.
ABDOMİNAL AORT ANEVRİZMASI TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?
Beş santimin altındaki çaplarda 6 aylık ortalar ile ultrason ile takip yapılır.
Müdahale hududu 5,5 cm erkeklerde bayanlarda ise 5,0 cm olarak kabul görmektedir.
Klasik olarak karın açılarak anevrizma bölgesini üstünden kasıklara kadar yerleştirilen sentetik iki bacaklı pantolon greft ameliyatı yapılır.
Günümüzde bu sistem yerine uygun hastalarda anjiyo usulü ile balonlaşan damarı içine pantolon greft stent olarak yerleştirilir. “Endovasküler Tamir” adı verilen bu formül hem risk tıpkı vakitte hasta konforu açısından avantajlıdır. Hastalar daha kısa mühlet hastanede kalırlar. Kan kullanması ve enfeksiyon açısından da değerli katkıları vardır.
Her abdominal aort anevrizması hastası için uygun olmayabilir. Gerekli ölçümler yapıldıktan daha sonra teknik olarak uygulamaya karar verilir.
İlk periyotlarda her hastanın uygun olabileceği argüman edilirken yakın vakit içinderda endovasküler tamire bağlı sızma ve anevrizmanın büyümeye devam etmesi üzere problemlerden dolayı acil uygulaması tartı kazanmıştır.
Endovasküler tamirin en büyük faydası yırtılan anevrizmalar için olmuştur.