semaver
New member
Mimariye ve gösterişe gelince insanoğlunun doyumsuzluğu, kainatta hudut tanımayan sayılı şeylerden biri.
Bu yazımızda sizler için dünyanın dört bir yanından birbirinden uçuk mega projeleri ve hayal kırıklıklarıyla sonuçlanan serüvenlerini derledik.
Bomboş kalmaya mahkûm bir stadyum: “Arena da Amazônia”
2021 FIFA Dünya Kupası’na ev sahipliği yapması amacıyla Brezilya’da inşa edilen “Arena da Amazônia”, ismini gelmiş geçmiş en fonksiyonsuz stadyum olarak tarihe altın harflerle yazdırdı.
Brezilya’nın epeyce az bir nüfusa sahip olan ve Amazon yağmur ormanlarının ortasında bulunduğu için ulaşımı aşırı zor olan Manaus kentine inşa edilen bu stadyum, hem pozisyon tıpkı vakitte çevresel faktörler açısından neresinden tutsanız tutun elinizde kalacak tipten.
İnşa edilişinden bu yana sadece 6 maça ev sahipliği yapan ve 44.300 kişilik kapasiteye sahip olan bu stadyum, epey fazla koltuğa sahip olduğu ve yakınlarındaki yerleşimler adeta birer küçük kasaba oldukları için stadyumun tahminen de tam kapasitesi asla kullanılamayacak. Olağan, taraftar arkadaşlarınızla bu hususta kendinize güveniyorsanız, gidip bahtınızı deneyebilirsiniz!
Myanmar’ın sıfırdan inşa edilen başşehri: “Nepido”
2002’de sıfırdan inşasına başlanan Nepido, adeta yoktan var edilen bir kent. Myanmar’ın yeni başşehri olarak Yangon’un yerini alması planlanan Nepido’nun inşası, 2012 yılı üzere epeyce yakın bir vakitte tamamlanmıştı.
Yeni başşehir her ne kadar muvaffakiyetle inşa edilmiş olsa da devletin beklentilerinin büyük bir kısmını karşılayamayacağı vakit içinde açığa çıktı. Bu sıkıntılardan birincisi ve en büyüğü, varsayım edebileceğiniz üzere, sıfırdan inşa edilmiş olması ötürüsıyla doğan nüfus gereksinimiydi.
Myanmar her ne kadar bu nüfus meselesini çözmek için elinden geleni yapsa da bu sorun, öbür bir sıkıntıyla daha direkt irtibatlı olduğu için tüm uğraşlar boşaydı: Halkın büyük bir kısmı için değil kente taşınmak, otomobil almak dahi finansal açıdan imkânsıza yakın. Bu yüzden Nepido’nun 20 şeritli yolunu kullanmayı tercih edeceklerini sanmıyoruz.
Çin’in bir türlü yerleşilemeyen hayalet kentleri: Zhujiang, Zhengdong, Tianducheng ve niceleri
Ekonomik çarklarının büyük bir kısmı gayrimenkul kesimi üzerinden dönen Çin, 2000’lerin başlarında dalı daha da kalkındırabilmek maksadıyla sıfırdan, yeni kentler inşa etme sonucu almış ve bu sürecin sorumluluğunu birtakım devlete bağlı gayrimenkul ve inşaat şirketlerine teslim etmişti.
Bu ülkedeki gayrimenkul anlayışı, barınma imkanı olarak düşünülmekten çok bir yatırım aracı olarak değerlendirilmekte. ötürüsıyla beşerler, asla gereksinim duymayacakları sayıda gayrimenkul satın alarak geleceklerine yatırım yapma ve çabucak hemen inşa edilmeden daire satın alma eğilimindeler.
Büyük bir hevesle başlanan ve büyük ilerleme gösteren bu proje, yaşanan yolsuzluk skandalları daha sonrasında Çin hükûmetinin tüm yeni şehirlereel koymasıyla rafa kaldırıldı. Tabii tahmin edeceğiniz üzere, proje daha da devam etmedi ve kimseye iade yapılmadı. Bu koca koca kentler ne yıkıldılar ne de rastgele bir diğer biçimde değerlendirildiler.
Malezya’nın Singapur’u gölgeleme teşebbüsünden doğan acayip bir yerleşim: “Forest City”
Zamanında nüfusunun çoğunluğunu Çinlilerin oluşturduğu mazeretiyle Singapur’a zorla bağımsızlık ilan ettirmesiyle tarihte bir unsur imza atan Malezya, Singapur’a Malakka Boğazı’nın güneydoğu ucunda bulunması ötürüsıyla gelen büyük sermaye seli üzerine bu sonucundan vakit içinde feci derecede pişman oldu.
Sermaye konusunda Singapur’un önüne geçebilmek ve mümkünse Singapur’dan yatırımcı ve sermaye aşırmak hedefiyle Malezya, Çin’in de takviyesiyle 2006’da Singapur’un kuzebir daha yeni bir şehir inşa etmeye başladı. Kestirim edebileceğiniz üzere bu proje de tıpkı başka sıfırdan kent inşa etme projeleri gibi hem kâfi sermaye sağlanamadığı tıpkı vakitte varlıklı elitistlerin denetimine geçtiği için asıl emellerinden saptı ve başarısızlıkla sonuçlandı.
Kaliforniyalı zenginlerin çöle yerleşme teşebbüsleri: “California City”
Listemizdeki son sıfırdan kent inşa etme teşebbüsü olan California City, Los Angeles üzere metropolislere rakip olması gayesiyle Kaliforniya’nın güneydoğusuna inşa edilen bir yerleşim. Bu mega projenin öteki tüm deher neysel kent projelerinden en büyük farkı, bir çölün ortasına inşa edilmesi.
Seçilen çöl yerinin altında büyük tatlı su rezervleri olduğuna inanıldığı için bu kent, yatırımcı çekmekte başarılıydı. Pozisyonu ötürüsıyla idame masrafları gittikçe katlanılmazbir hâl alan bu kent, vakit içinde şimdi tüm sermayedarlarını kaybetti.
ABD’nin başarısızlıkla sonuçlanan en büyük inşaat tecrübesi: “Süper İletken Harika Çarpıştırıcı”
90’larda belirli bilimsel araştırmalara konut sahipliği yapması ve bu araştırmaları önemli derecede hızlandırması hedefiyle ABD’nin Teksas eyaletine inşa edilmesi plananan bu devasa atom çarpıştırıcısı kompleksi, tarihin elbet en tutarsız büyük bütçeli başarısızlıklarından biri.
Sözünü ettiğimiz tutarsızlığın asıl niçini, projenin büyüklüğü ve zorluğu ötürüsıyla masrafların hiç duraklamaksızın artış göstermeleriydi. Yaklaşık 45.000 kişilik nüfusa sahip Waxahachie yerleşiminin etrafının 87 kilometrelik bir tünel ile sarılmasının planlandığı proje için başlangıçta yaklaşık 4 milyar dolarlık bir harcama gerekirken bu meblağ, vakit içinde 11 milyar dolara kadar yükselince tüm proje rafa kaldırıldı.
Hiçliğin ortasından geçen sofistike bir yol ağı: “Interstate H3”
ABD’nin 50. eyaleti Hawaii’de inşa edilen Interstate H3 yol ağı, pozisyonu ve fonksiyonellik potansiyelinin pek kısıtlı olması ötürüsıyla muhtemelen en gereksiz yol ağıyatırımlarından biri.
Tek fonksiyonu Amerika Birleşik Devletleri Silahlı Kuvvetleri’nin iki askerî tesisini birbirine bağlamak olan ve balta girmemiş ormanlardan geçirilen bu yol ağı, Hawaii’nin adalardan oluşan dağlık ve ormanlık bir eyalet olduğu gerçeği göz önüne alınırsa çabucak her açıdan kullanışsız.
Tarihin en çok ziyan eden havalimanı: “Mattala Rajapaksa Milletlerarası Havalimanı”
Sri Lanka’nın eski cumhurbaşkanı Mahinda Rajapaksa’nın talimatlarıyla ve gururuna inşa edilen bu havalimanı, büyük umutlarla üstlenilip daha sonrasında başarısızlıkla sonuçlanan projelerin başında gelmekte.
Havalimanının inşasındaki asıl münasebet, Sri Lanka’nın vaktinde yalnızca tek bir havalimanına sahip olması ve ülkenin güney kıyılarının kâfi yatırım almamasıydı. Bu sebepten ötürü yeni havalimanının inşa edileceği yer olarak vaktin cumhurbaşkanı Mahinda Rajapaksa’nın memleketi Mattala’da karar kılındı.
Mattala Rajapaksa Milletlerarası Havalimanı, muvaffakiyetle inşa edilebilmiş bulunmasına karşın ziyaretçi ve uçuş almayıp ziyan etmesi ötürüsıyla devleti ve yatırımcılarını hüsrana uğrattı. vakit içinde “dünyanın en fonksiyonsuz havalimanı” unvanını kazanan ve bu unvana büyük bir itinayla tutunan Mattala Rajapaksa Milletlerarası Havalimanı, diğer bir fonksiyonu kalmadıktan ve Mahinda Rajapaksa seçim kaybettikten daha sonra en nihayetinde pirinç depolanabilmesi maksadıyla kocaman bir pirinç ambarına çevirildi. Belki de, en azından, “boş kalmamış” diyebiliriz.
Kuzey Kore’nin Güney’e karşı son deva yumuşak güç atılımı: “Ryugyong Oteli”
Güney Kore’nin 1988 olimpiyatlarına mesken sahipliği yapmaya hak kazandığı ve memleketler arası basında kendinden oldukcaça defa kelam ettirmeye başladığı 80’lerde Kuzey Kore, komşusunun gölgesinde kalmamak amacıyla birtakım son deva ve ivedilikle işlere girişti.
Bu projelerden emsalsiz en çarpıcısı, dünyanın en büyük oteli olması planlanan ve 1989’daki 13. Dünya Gençlik ve Öğrenci Festivali’ne mesken sahipliği yapması düşünülen Ryugyong Oteli’ydi.
Otelin inşası Birinci olarak Sovyetler Birliği üstlendi. Sovyetler Birliği’nin çöküşü daha sonrasında tamı tamına 16 yıllığına inşası yarım kalan bu proje, nihayetinde Mısırlı bir inşaat şirketi tarafınca devralındı. Bu kritik gelişmeye karşın proje, kimi zorluklar ve sermaye eksikliği ötürüsıyla 2012’de yine rafa kaldırıldı. Günümüz koşullarında bu otel, Kuzey Kore turizme tam olarak açılmadığı sürece büyük olasılıkla hiç bir işe yaramayacaktır.
Halktan gelen büyük reaksiyon üzerine rafa kaldırılan bir nükleer atık deposu: “Yucca Dağı Nükleer Atık Deposu”
Enerji üretiminin azımsanmayacak bir kısmını nükleer güç aracılığıyla gerçekleştiren ülkelerin ortak bir soruna sahip olduklarını belirtsek, iddianız ne istikamette olurdu?
Tahmininiz nükleer atık sorunu ise doğru bildiniz! Tıpkı kimsenin elinde tutmak istemeyeceği ve elden ele fırlattığı birer çürük yumurta üzere, nükleer atıklar da hiç bir toplumun ve Finlandiya dışında hiç bir devletin kendi imkanlarıyla uğraşmak istemeyeceği türden bir atık sorunu.
Amerika Birleşik Devletleri, yakın vakitte kendi atık problemini çözebilmek ismine kendi topraklarına birkaç nükleer atık deposu inşa ettirmişti. Bunlardan biri de 2002’de inşasına başlanan Nevada’daki Yucca Dağı Nükleer Atık Deposu’ydu. Nevada halkının tepkileri ve kapasitenin yetersizliği üzerine bu proje de -doğru iddia ettiniz- rafa kaldırıldı.
Sizce bu mega projelerden hangileri en başarısızları? Pekala, bu mega projelerden birini sahiplenme ve tahminen de tüm sıkıntılarını düzeltme imkânınız olsa, hangisini seçerdiniz?
Bu yazımızda sizler için dünyanın dört bir yanından birbirinden uçuk mega projeleri ve hayal kırıklıklarıyla sonuçlanan serüvenlerini derledik.
Bomboş kalmaya mahkûm bir stadyum: “Arena da Amazônia”
2021 FIFA Dünya Kupası’na ev sahipliği yapması amacıyla Brezilya’da inşa edilen “Arena da Amazônia”, ismini gelmiş geçmiş en fonksiyonsuz stadyum olarak tarihe altın harflerle yazdırdı.
Brezilya’nın epeyce az bir nüfusa sahip olan ve Amazon yağmur ormanlarının ortasında bulunduğu için ulaşımı aşırı zor olan Manaus kentine inşa edilen bu stadyum, hem pozisyon tıpkı vakitte çevresel faktörler açısından neresinden tutsanız tutun elinizde kalacak tipten.
İnşa edilişinden bu yana sadece 6 maça ev sahipliği yapan ve 44.300 kişilik kapasiteye sahip olan bu stadyum, epey fazla koltuğa sahip olduğu ve yakınlarındaki yerleşimler adeta birer küçük kasaba oldukları için stadyumun tahminen de tam kapasitesi asla kullanılamayacak. Olağan, taraftar arkadaşlarınızla bu hususta kendinize güveniyorsanız, gidip bahtınızı deneyebilirsiniz!
Myanmar’ın sıfırdan inşa edilen başşehri: “Nepido”
2002’de sıfırdan inşasına başlanan Nepido, adeta yoktan var edilen bir kent. Myanmar’ın yeni başşehri olarak Yangon’un yerini alması planlanan Nepido’nun inşası, 2012 yılı üzere epeyce yakın bir vakitte tamamlanmıştı.
Yeni başşehir her ne kadar muvaffakiyetle inşa edilmiş olsa da devletin beklentilerinin büyük bir kısmını karşılayamayacağı vakit içinde açığa çıktı. Bu sıkıntılardan birincisi ve en büyüğü, varsayım edebileceğiniz üzere, sıfırdan inşa edilmiş olması ötürüsıyla doğan nüfus gereksinimiydi.
Myanmar her ne kadar bu nüfus meselesini çözmek için elinden geleni yapsa da bu sorun, öbür bir sıkıntıyla daha direkt irtibatlı olduğu için tüm uğraşlar boşaydı: Halkın büyük bir kısmı için değil kente taşınmak, otomobil almak dahi finansal açıdan imkânsıza yakın. Bu yüzden Nepido’nun 20 şeritli yolunu kullanmayı tercih edeceklerini sanmıyoruz.
Çin’in bir türlü yerleşilemeyen hayalet kentleri: Zhujiang, Zhengdong, Tianducheng ve niceleri
Ekonomik çarklarının büyük bir kısmı gayrimenkul kesimi üzerinden dönen Çin, 2000’lerin başlarında dalı daha da kalkındırabilmek maksadıyla sıfırdan, yeni kentler inşa etme sonucu almış ve bu sürecin sorumluluğunu birtakım devlete bağlı gayrimenkul ve inşaat şirketlerine teslim etmişti.
Bu ülkedeki gayrimenkul anlayışı, barınma imkanı olarak düşünülmekten çok bir yatırım aracı olarak değerlendirilmekte. ötürüsıyla beşerler, asla gereksinim duymayacakları sayıda gayrimenkul satın alarak geleceklerine yatırım yapma ve çabucak hemen inşa edilmeden daire satın alma eğilimindeler.
Büyük bir hevesle başlanan ve büyük ilerleme gösteren bu proje, yaşanan yolsuzluk skandalları daha sonrasında Çin hükûmetinin tüm yeni şehirlereel koymasıyla rafa kaldırıldı. Tabii tahmin edeceğiniz üzere, proje daha da devam etmedi ve kimseye iade yapılmadı. Bu koca koca kentler ne yıkıldılar ne de rastgele bir diğer biçimde değerlendirildiler.
Malezya’nın Singapur’u gölgeleme teşebbüsünden doğan acayip bir yerleşim: “Forest City”
Zamanında nüfusunun çoğunluğunu Çinlilerin oluşturduğu mazeretiyle Singapur’a zorla bağımsızlık ilan ettirmesiyle tarihte bir unsur imza atan Malezya, Singapur’a Malakka Boğazı’nın güneydoğu ucunda bulunması ötürüsıyla gelen büyük sermaye seli üzerine bu sonucundan vakit içinde feci derecede pişman oldu.
Sermaye konusunda Singapur’un önüne geçebilmek ve mümkünse Singapur’dan yatırımcı ve sermaye aşırmak hedefiyle Malezya, Çin’in de takviyesiyle 2006’da Singapur’un kuzebir daha yeni bir şehir inşa etmeye başladı. Kestirim edebileceğiniz üzere bu proje de tıpkı başka sıfırdan kent inşa etme projeleri gibi hem kâfi sermaye sağlanamadığı tıpkı vakitte varlıklı elitistlerin denetimine geçtiği için asıl emellerinden saptı ve başarısızlıkla sonuçlandı.
Kaliforniyalı zenginlerin çöle yerleşme teşebbüsleri: “California City”
Listemizdeki son sıfırdan kent inşa etme teşebbüsü olan California City, Los Angeles üzere metropolislere rakip olması gayesiyle Kaliforniya’nın güneydoğusuna inşa edilen bir yerleşim. Bu mega projenin öteki tüm deher neysel kent projelerinden en büyük farkı, bir çölün ortasına inşa edilmesi.
Seçilen çöl yerinin altında büyük tatlı su rezervleri olduğuna inanıldığı için bu kent, yatırımcı çekmekte başarılıydı. Pozisyonu ötürüsıyla idame masrafları gittikçe katlanılmazbir hâl alan bu kent, vakit içinde şimdi tüm sermayedarlarını kaybetti.
ABD’nin başarısızlıkla sonuçlanan en büyük inşaat tecrübesi: “Süper İletken Harika Çarpıştırıcı”
90’larda belirli bilimsel araştırmalara konut sahipliği yapması ve bu araştırmaları önemli derecede hızlandırması hedefiyle ABD’nin Teksas eyaletine inşa edilmesi plananan bu devasa atom çarpıştırıcısı kompleksi, tarihin elbet en tutarsız büyük bütçeli başarısızlıklarından biri.
Sözünü ettiğimiz tutarsızlığın asıl niçini, projenin büyüklüğü ve zorluğu ötürüsıyla masrafların hiç duraklamaksızın artış göstermeleriydi. Yaklaşık 45.000 kişilik nüfusa sahip Waxahachie yerleşiminin etrafının 87 kilometrelik bir tünel ile sarılmasının planlandığı proje için başlangıçta yaklaşık 4 milyar dolarlık bir harcama gerekirken bu meblağ, vakit içinde 11 milyar dolara kadar yükselince tüm proje rafa kaldırıldı.
Hiçliğin ortasından geçen sofistike bir yol ağı: “Interstate H3”
ABD’nin 50. eyaleti Hawaii’de inşa edilen Interstate H3 yol ağı, pozisyonu ve fonksiyonellik potansiyelinin pek kısıtlı olması ötürüsıyla muhtemelen en gereksiz yol ağıyatırımlarından biri.
Tek fonksiyonu Amerika Birleşik Devletleri Silahlı Kuvvetleri’nin iki askerî tesisini birbirine bağlamak olan ve balta girmemiş ormanlardan geçirilen bu yol ağı, Hawaii’nin adalardan oluşan dağlık ve ormanlık bir eyalet olduğu gerçeği göz önüne alınırsa çabucak her açıdan kullanışsız.
Tarihin en çok ziyan eden havalimanı: “Mattala Rajapaksa Milletlerarası Havalimanı”
Sri Lanka’nın eski cumhurbaşkanı Mahinda Rajapaksa’nın talimatlarıyla ve gururuna inşa edilen bu havalimanı, büyük umutlarla üstlenilip daha sonrasında başarısızlıkla sonuçlanan projelerin başında gelmekte.
Havalimanının inşasındaki asıl münasebet, Sri Lanka’nın vaktinde yalnızca tek bir havalimanına sahip olması ve ülkenin güney kıyılarının kâfi yatırım almamasıydı. Bu sebepten ötürü yeni havalimanının inşa edileceği yer olarak vaktin cumhurbaşkanı Mahinda Rajapaksa’nın memleketi Mattala’da karar kılındı.
Mattala Rajapaksa Milletlerarası Havalimanı, muvaffakiyetle inşa edilebilmiş bulunmasına karşın ziyaretçi ve uçuş almayıp ziyan etmesi ötürüsıyla devleti ve yatırımcılarını hüsrana uğrattı. vakit içinde “dünyanın en fonksiyonsuz havalimanı” unvanını kazanan ve bu unvana büyük bir itinayla tutunan Mattala Rajapaksa Milletlerarası Havalimanı, diğer bir fonksiyonu kalmadıktan ve Mahinda Rajapaksa seçim kaybettikten daha sonra en nihayetinde pirinç depolanabilmesi maksadıyla kocaman bir pirinç ambarına çevirildi. Belki de, en azından, “boş kalmamış” diyebiliriz.
Kuzey Kore’nin Güney’e karşı son deva yumuşak güç atılımı: “Ryugyong Oteli”
Güney Kore’nin 1988 olimpiyatlarına mesken sahipliği yapmaya hak kazandığı ve memleketler arası basında kendinden oldukcaça defa kelam ettirmeye başladığı 80’lerde Kuzey Kore, komşusunun gölgesinde kalmamak amacıyla birtakım son deva ve ivedilikle işlere girişti.
Bu projelerden emsalsiz en çarpıcısı, dünyanın en büyük oteli olması planlanan ve 1989’daki 13. Dünya Gençlik ve Öğrenci Festivali’ne mesken sahipliği yapması düşünülen Ryugyong Oteli’ydi.
Otelin inşası Birinci olarak Sovyetler Birliği üstlendi. Sovyetler Birliği’nin çöküşü daha sonrasında tamı tamına 16 yıllığına inşası yarım kalan bu proje, nihayetinde Mısırlı bir inşaat şirketi tarafınca devralındı. Bu kritik gelişmeye karşın proje, kimi zorluklar ve sermaye eksikliği ötürüsıyla 2012’de yine rafa kaldırıldı. Günümüz koşullarında bu otel, Kuzey Kore turizme tam olarak açılmadığı sürece büyük olasılıkla hiç bir işe yaramayacaktır.
Halktan gelen büyük reaksiyon üzerine rafa kaldırılan bir nükleer atık deposu: “Yucca Dağı Nükleer Atık Deposu”
Enerji üretiminin azımsanmayacak bir kısmını nükleer güç aracılığıyla gerçekleştiren ülkelerin ortak bir soruna sahip olduklarını belirtsek, iddianız ne istikamette olurdu?
Tahmininiz nükleer atık sorunu ise doğru bildiniz! Tıpkı kimsenin elinde tutmak istemeyeceği ve elden ele fırlattığı birer çürük yumurta üzere, nükleer atıklar da hiç bir toplumun ve Finlandiya dışında hiç bir devletin kendi imkanlarıyla uğraşmak istemeyeceği türden bir atık sorunu.
Amerika Birleşik Devletleri, yakın vakitte kendi atık problemini çözebilmek ismine kendi topraklarına birkaç nükleer atık deposu inşa ettirmişti. Bunlardan biri de 2002’de inşasına başlanan Nevada’daki Yucca Dağı Nükleer Atık Deposu’ydu. Nevada halkının tepkileri ve kapasitenin yetersizliği üzerine bu proje de -doğru iddia ettiniz- rafa kaldırıldı.
Sizce bu mega projelerden hangileri en başarısızları? Pekala, bu mega projelerden birini sahiplenme ve tahminen de tüm sıkıntılarını düzeltme imkânınız olsa, hangisini seçerdiniz?
- Kaynaklar: Top Luxury, INVESTINPAK, Matador