Freud ve kişilik kuramı şahsi kıymetlendirme

Felaket

New member
FREUD ve PSİKANALİTİK KİŞİLİK KURAMI
Psikanalitik kuramı 20. yüzyılın bilhassa toplumsal bilimler alanında oldukçaça tanınan ve tanınan kültür tarafınca da bilinen Sigmund Freud isimli Avustralyalı nörolog tarafınca ortaya konmuştur. Kuram düşündüğümüz ve yaptığımız şeylerin birçoklarının bir müddetç olarak bilinçaltı tarafınca yönlendirildiğini tabir eder. Her ne kadar günümüz müracaatlarında ve terapilerinde kullanılan odak metot olmasa da toplumsal bilimlere ve entelektüel etrafa hitabıyla en değerlisi bugüne kadar oluşturulan kuramların en kapsamlı ve faal kişilik kuramı olarak karşımıza çıkmaktadır (Smith, Nole-Hoeksema, Fredrickson ve Loftus, 2017). Freud başlarda bir nörologdu ve bilinen tıp teknikleriyle insanları uygunlaştırma odaklı çalışıyordu. Lakin bu süreçlerin çoklukla başarısızlıkla sonuçlanması ile hipnoz tekniğini kullanmaya başladı. Ertesinde hipnozdan da beklediği randımanı alamayan Freud, özgür çağrışım prosedürü ile hastalarına her ne kadar saçma olursa olsun aklından geçen her şeyi tabir etmelerini istedi. Bu sistem ile bilinçdışı süreçlerinde dengeli temalara rastladı. Keza düşlerde anımsanmasında ve erken çocukluk anılarında da emsal temaları gördü (Smith ve öbürleri, 2017).

Kişilik Modelleri
Freud’un çalışmaları incelendiğinde topografik ve yapısal isminde iki farklı kişilik modelinin üzerinde durduğu görülmüştür. Aşağıda yer alan modellerde bu iki kişilik modeli incelenmiştir.
1. Topogafik Kişilik Modeli
Freud insan zihnini bir buzdağına benzetti. Aşağıdaki biçimde de görüleceği üzere suyun üstündeki küçük kısım şuuru temsil eder ve andaki farkındalığı açıklar, şuur öncesi ise anda farkında olunmayan lakin biraz zorlandığında ana ulaştırılabilecek bilgilerdir. Buzdağının en büyük kısmı ise suyun altında kalan bilinçaltıdır. Bilinçaltı dileklerin ve davranışların ortaya çıkmasında tesir olan anı yığınlarımızdır (Smith ve öbürleri, 2017).

Freud bütün niyetlerin, hislerin ve davranışların bir niye sahip olduğu anlayışına sahipti. Bu anlayış mucibince her olayın bir ruhsal sebebi olduğunu düşünür ve bu yaşantıları ulaşılamamış doyumlara ve bilinçdışı dileklere bağladı. Hatta düşlerin, iğnelemelerin, unutkanlıkların ve lisan sürçmelerinin, yasaklanan hareketlerin yahut gerçekleştiremediğimiz isteklerimizin bu niçine hizmet ettiği öngörüsünde bulunmuştur (Smith ve başkaları, 2017).
2. Yapısal Kişilik Modeli
Freud, topografik kişilik modelinin yetersiz ve eksik olduğunu düşünerek yapısal kişilik modelini ortaya koymuştur. Bu modele nazaran form 1’de görüleceği üzere id, ego ve muhteşem ego isminde üç merkezin olduğu görülmektedir. Bu üç merkez hep birbirleriyle etkileşim ortasındadır (Smith ve öbürleri, 2017).İd, kişiliğin en ilkel kısmıdır. Dilekleri ve şehveti ortasında barındırır. Bu sistem başka iki sistemin temel yapı taşıdır. Yeni doğan bebeklerde yeme ve içme üzere yaşamsal faaliyetlerin sürdürülmesinde rol oynar. Cinsellik ve saldırganlıktan beslenir ve zevk unsuru ışığında
varlığını sürdürür. Bir çocuk üzere istediğini çabucak alma üzerine heyeti yaşantıları içerir (Smith ve başkaları, 2017).
Egonun çocuğa gerçekliğin kaidelerini öğrettiği görülmektedir. Haz prensibinden fazla doyumu çabucak sağlayamayacağını öğrenen çocuk yemek yeme için beklemesi gerektiği, tuvalet muhtaçlığını gidermek için tuvalete gidene kadar tuvaletini tutması gerektiğini anlar. İdin isteğini gerçekleştirmek için uygun kaidelerin oluşmasını bekler. Ego, aksiyonların uygun olup olmadığını denetleyen bir yapı ve id ile muhteşem ego içinde bir istikrar düzeneğidir (Smith ve öbürleri, 2017). Muhteşem egoya bakıldığında aksiyonların doğruluğunu denetim ettiği görülmektedir.
Toplumsal bedeller ışığında kişiyi yönlendirir ve vicdanen yanlışsız olan davranışların yapılmasına aracılık eder. Ebeveynlerin yahut bakıcıların ödül-ceza tekniğiyle çocukta oluşturduğu bir yapıdır denilebilir. Ertesinde çocuk bir davranışı yapacağında o davranışın uygun mi makus mü olduğunu anlar ve o davranışı yapar yahut yapmaz. Bu durumda kişiliğin oluşmasında ebeveynlerin rolü de yadsınamazdır. Anne-babanın çok baskısı çocuğa suçluluk
ve saldırganlığı kazandırabilmektedir. Karşıtı düşünüldüğünde ise çocuğun toplumsal bağları zayıf bir yaşantı sahibi olması öngörülür (Smith ve öbürleri, 2017). Bu üç merkezin bireyin yaşantısı boyunca birbiriyle çatışma halinde olduğu görülür. Ego, idi erteler; muhteşem eghalbuki hem id birebir vakitte egoyla savaşır. Zira idin ve egonun istekleri
birden fazla vakit ahlaki öğretilerin karşısında yer alır. Bütünlük halinde olan bir kişilikte ego gerçekliğe yakın ve kontrol kurmayı başarır. İdin tamamı buzdağının alt kısmındadır, ego ile harika egonun büyük kısmı ise bir daha buz dağının alt kısmında yer alır (Smith ve öbürleri, 2017).

Kişilik Dinamikleri
a. Gücün Korunumu ve Libido

Freud, Alman fizik adamı Hermann von Helmholtz’un çalışmalarını incelemiş ve “enerjinin korunumu yasası” dikkatini çekmiştir. Bu yasaya nazaran güç cihanda hep vardır ve döngü halindedir. Freud yaptığı çalışmalarla beşerde da “libido” isminde cinsel haz odağı olan bir psişik gücün varlığına işaret etmiştir. Gücün korunumu yasası öngördüğünce beşerdeki bu güç yasak aksiyonlar niçiniyle kılık değiştirmiş vaziyette insanın günlük
yaşantısında ortaya çıkmaktadır. Örneğin saldırganlık unsurunu boksör olarak gerçekleştirmeye, çalışan bir bireyde libido korunmuştur. Keza hayaller da bu kılık değiştirmenin en temel asıllarından sayılabilir (Smith ve başkaları, 2017).
b. Savunma Mekanizmaları
Yasak olan davranışı gerçekleştirmekten kaçınan birey birçok vakit anksiyete ile karşılaşır. Dert seviyesini azaltmak isteyen bireyler muhteşem egonun ve toplumun cezalandırmalarından kaçarak bir daha kılık giydirmeye odaklanırlar. Bu anksiyete azaltma hallerini inceleyen Sigmund Freud ve kızı Anna Freud savunma düzeneklerini geliştirdiler (Smith ve öbürleri, 2017).

Bu savunma sistemlerinden kimileri aşağıdaki üzeredir (Smith ve öbürleri, 2017).
 Bastırma: Kaygı ve acıya niye olan anı ve dürtülerin farkındalıktan
ötelenmesidir.
 Rasyonalizasyon (Usa vurma): Davranışlara mantık ve toplumsal kurallar
ışığında kılık giydirmektir.
 Karşı reaksiyon oluşturma: Karşı bir kanıyı net bir biçimde tabir ederek var
olan güdüyü gizlemektedir.
 Yansıtma: Beğenmediğimiz özelliklerimizi başkalarınınmış üzere dışa
vurmaktır.
 Zihinselleştirme: Gerilimli duruma soyut olağanüstü durumlar atfederek bu
durumdan kurtulmaya çalışmaktır.
 İnkar: Acı veren gerçeği kabullenmemektir.
 Yer değiştirme: Varlığını varsayım edemediğimiz bir davranışı öbür bir yol ile
ortaya çıkarmaktır.
PSİKOSEKSÜEL GELİŞİM KURAMI
Freud, 0-5 yaş aralığının bireyin tüm yaşantısını tesir altına aldığına inanıyordu. Psikoseksüel gelişim kuramı isminde gelişmenin her fazında cinsel zevk bölgelerinin ve bu bölgelerin ne farklılıklar gösterdiği üzerinde ağırlaştı. Psikoseksüel gelişimi beş periyoda ayırdı (Smith ve öbürleri, 2017). Freud bu devirlerde yaşanacak bir sorunun ilerleyen periyotlarda ortaya çıkacağına ve bu meselelerin kişilikte faal rol oynadığına dikkat çekmiştir (Smith ve öbürleri, 2017).
Oral Dönem
Freud, hayatın başlangıcına ve birinci yılına oral devir ismini verdi. bu vakitte bebeklerin haz odağı ağızdır. Yemekten ve emme davranışından zevk alırlar ve ellerine aldıkları her şeyi ağza götürme davranışında bulunurlar (Smith ve başkaları, 2017).
Anal Dönem
Freud, hayatın ikinci yılını anal devir olarak isimlendirdi. bu vakitte çocuklar dışkılamaktan ve dışkıyı elinde tuttuğundan haz aldığına dair inançlar vardı. Bu zevkler tuvalet eğitiminin önünde ebeveynler için sorun teşkil eder. Tuvalet eğitimi sırasındaki dayatma çocuğun birinci dayatılmış denetim tecrübesidir (Smith ve başkaları, 2017).

Fallik Dönem
3-6 yaş ortasını kapsayan bu vakitte çocuklar genital organlarıyla oynamaktan zevk alırlar. Erkek ve bayan içindeki farkları öğrenirler ve cinselliği karşı cins ebeveyne yöneltirler (Smith ve öbürleri, 2017).
Freud erkek çocuğun annesine cinsel açıdan yöneldiğini ve babasını rakip olarak gördüğünü düşünür. Mitolojiden de esinlenerek bu sürece ödipal çatışma ismini vermiştir. Annesine karşı yönelttiği cinsel güdülerin babası tarafınca fark edilip cezalandırılması korkusunu taşır. Freud buna hadım anksiyetesi ismini vermiştir. Çocuğun bu ilgisi ve dehşetleri bir süre daha sonra geçer. Fakat babasının tavırlarını ve pahalarını yüceltip içselleştirir. Benzer
ve daha karmaşık bir sureci kız çocuklarında da görmek mümkündür (Smith ve öbürleri, 2017).
Latent Dönem
7-12 yaş ortasını kapsayan bu vakitte çocuk cinsellikten uzak bir yaşantı sürer ve kendi bedeniyle daha fazlaca ilgilenir. hem de hayatta kalma ve etrafla baş etme biçimlerini öğrenir (Smith ve başkaları, 2017).
Genital Dönem
Bu devir ergenlik ve gençlik periyodunu ortasında barındırır. Yetişkinliğin ve cinselliğin olgunlaştığı devirdir (Smith ve öbürleri, 2017).

Değerlendirme

Freud psikolojiye katkısıyla ve geliştirdiği metotlarla tarihin en kıymetli bireylerinden birisi olarak yerini almıştır. Son yüzyıla kadar insanlık açısından biroldukca soru işareti içeren şuur ve ruh kavramları –günümüzde dahi tam olarak açıklanamasa da- birinci vakit içinderda Freud ve kuramları tarafınca dogma ve kilise fikirlerinin ötesinde bilimsel çalışmalarla söz edilmiştir. Birfazlaca kuramcıyla birlikte çalışmalarını yürüten Freud mesleğinin son günlerinde
daha kuramlarının gelişimi için gayret sarf etmiştir. Ve arkasında biroldukca bilim adamı ve kuramcı bırakmıştır. Başta kızı Anna Freud olmak üzere Adler ve Jung üzere ünlü kuramcılar da Freud’un kuramlarından etkilenmişler ve çalışmalarını psikanalitik kuram üzerine kurmuşlardır. Günümüzde dahi biroldukca etraf tarafınca tanınan bu entelektüel kişilik elbet insan zihnine seyahatte ve bu seyahatteki sıkıntıları da gözlemlemiştir. Kendi metotları yardımıyla birfazlaca bireye ilham olmuş ve biroldukça kişiyi de tedavi etmiştir. Bazıları tarafınca Freud’a yönelik makus ve ağır tenkitlerde bulunulsa da yaşadığı periyot, psikolojiye ve insanlığa katkısı düşünüldüğünde bu tenkitlerin ne derece gereksiz olduğu da ortaya çıkacaktır.
 
Üst