Derin Ven Trombozu Nedir ?
Derin ven trombozu bedende derin yerleşimli venlerin yani toplardamarların pıhtılaşarak tıkanmasıdır. Ven trombozu bir toplardamar hastalığıdır, atardamarın tıkanması değildir. Her ikisi de tıkanma da olsa, bu iki hastalık birbirinden çok farklıdır. (Ven=toplardamar; tromboz= pıhtılaşma)
Ven toplardamar demektir. Bedende toplardamarlar iki bölgede bulunur. Derin venler ya da yüzeysel venler. Derin venler dıştan görünmeyen kaslar içinde ve atardamarlarla beraberdir. Çok daha kıymetli oldukları için derinde korunmaktadır.
Toplardamarlar besini ve oksijeni kullanılmış kirli kanı kalbe taşıyan damarlardır. Bu damarlarda akım tek istikametli olup daima kalbe doğrudur. Bacaklarda daha fazla olmak üzere tüm derin venlerde fazlaca sayıda kapak ya da kapakçık vardır. Bacaklarda her 5-10 cm de bir kapak vardır. Kapakların emeli kanı tek istikametli olarak kalbe taşımaktır, yani bu damarlarda geriye hakikat akım olmaz, akış daima kalbe doğrudur. Geriye yani aykırı tarafa akım olursa buna venöz yetmezlik, venöz kaçak ya da venöz reflü denir.
Derin venler pıhtı ile tıkanırsa (derin ven trombozu) o bölgedeki kanın kalbe taşınması zorlaşır, kan o bölgede birikerek o bölgenin şişmesine niye olur. Kol ya da bacakta durum bu biçimdedir.
Yani iki durumda toplardamar akımı güç ve sıkıntılı hale gelir ve hastalarda şikayet oluşturur:
Derin ven trombozu en sık bacak damarlarında olur. Çoklukla tek bacakta olur, %5 ihtimalle her iki bacakta olur. Bilhassa genç bayanlarda solda daha sık olur.
Bacak damarlarında derin ven trombozu ansızın başlar. Buna “akut derin ven trombozu” ismi veririr. Bacak yavaş yavaş ya da birden şişer; kimi vakit ağrılı kimi vakit ağrısız bir şişliktir. Yere basmak ağrılıdır ve zorlaşır.
Bacaktaki toplardamar pıhtılaşması çoklukla baldır kaslarındaki toplardamarlarda başlar ve üst gerçek ilerler. Üste yani karına gerçek ne kadar ilerlerse, hastalık o kadar şiddetlenir. Pıhtının kasık toplar damarınaa uzanması berbat bir bulgudur, bu hastalarda hastalığın şiddeti fazladır.
Ven Trombozu Kıymetli Bir Hastalık Mıdır?
Genelde her çeşit ven trombozu kıymetli bir hastalıktır zira olağanda kullanılan tedavi kâfi bir tedavi değildir ve hastaların bazısında ömür uzunluğu sürecek meseleler kalabilir. Bedende rastgele bir damar tıkanırsa, ekseriyetle yan yollar ya da yedek damarlar açılarak akımı yine sağlar lakin bu yollar çoklukla tıkanmış olan ana damar kadar kâfi değildir. Bu da hastalarda yakınmaların devam etmesine niye olur.
Derin ven trombozu (DVT) oluştuktan daha sonraki birinci ay hastalık akut yani erken evrededir. Bir aydan uzun müddetten beri var ise, buna geç evre ya da kronik derin ven trombozu denir.
Derin Ven Trombozu Belirtileri Nelerdir?
Pıhtılaşma ekseriyetle tek bacakta olur (sol bacakta daha sıktır). Şu çeşit şikayet ya da belirtiler verir:
Bacak şişliği: En kıymetli belirtidir. Çoklukla ayak bileği bölgesinde başlar. Hastalık üst hakikat ilerlerse ayak şişliği diz üstüne uzanabilir. Bacaklardaki şişlik yatınca ve ayağı yükseltince azalır.
Ağrı: Ayak ve bacak şişliği çabucak her hastada görülür ancak ağrı kimi hastalarda olur, kimilerinde ise olmaz.
Parmak ya da ayakta morarma: pek seyrek görülür ve kan sulandırıcı başlandığı anda kaybolur. Geçmezse önemli hastalık göstergesi olabilir.
Akciğere pıhtı atması (akciğer embolisi ya da pulmoner emboli): Bu en korkutucu durumdur fakat erken teşhis konup da kan sulandırıcı ilaç başlandığında pıhtının akciğere atma ihtimali epey azalır.
Hastaların şikayetleri ayaktayken epeyce daha besbellidir. Yatıp ayak yükseltildiğinde şişlik azalır, kimi vakit büsbütün kaybolur. Ancak bu yalancı bir iyileşmedir. Hasta tekrar ayağa bastığında şişlik bir daha ortaya çıkar. Günler geçtikçe yeni damarların oluşması ve yatarak ayağın yükseltilmesi ile ayak şişliği daha da azalır ve hatta büsbütün kaybolur. Lakin bu damarların açıldığı manasına gelmez. Zira verilen kan sulandırıcı ilaçlar pıhtı çözen ya da eriten ilaçlar değildir. Bir kısım hastada pıhtı azdır ve bu tedavi kâfi olur, bir kısım hastada pıhtı epey fazladır ve tedavi yapılmazsa hayat uzunluğu sorun yaşayabilir.
Pulmoner Emboli Nedir?
Bacak damarındaki pıhtının akciğere atmasına pulmoner emboli denir. Pulmoner emboli ani başlayan nefes darlığı, göğüste keskin bir ağrı ve kimi vakit kan tükürme üzere yakınmalara niye olur. Atan pıhtı ölçüsü küçükse büyük sorun oluşturmayabilir. Lakin büyük pıhtı kesiminin akciğere atması önemli problemlere yol açabilir.
Derin Ven Trombozu Kimlerde Sık Görülür?
Bu hastalık herkeste görülür fakat kimi bireylerde daha sık görülür.
Kan sulandırma haricinde hastalara varis çorabı önerilir. Varis çorabı ayakta ilken giyilir. Yatarken çıkarılır. Bunun da olağan kaidelerde en az 2 yıl giyilmesi önerilir.
DVT’de Anjiyo Tedavisi
Anjiyo tedavisi sıradançe damarın içine girilerek pıhtının büsbütün temizlenmesidir.
Ven trombozunda her hastada kesinlikle kullanılan kan sulandırıcı ilaçlar pıhtıyı temizleyebilen ilaçlar değildir. Pıhtıyı açabilen ya da temizleyebilen ilaç vardır fakat derin ven trombozunda yalnızca anjiyo yolu ile kullanılabilir. Bu ilaç her hastada kullanılmaz zira çoklukla hastaneye yatış gerektirir ve kanam oluşturma üzere bir riski vardır.
Anjiyo ile derin ven trombozu tedavisi iki türlüdür:
Derin ven trombozu bir aydan uzun müddetten beri var ise (senelerdan beri olabilir) buna kronik ya da geç evre derin ven trombozu denir. Bu evrede de hastalığın tedavisini olmadığı söylenir fakat bu da gerçek değildir.
Derin ven trombozu bedende derin yerleşimli venlerin yani toplardamarların pıhtılaşarak tıkanmasıdır. Ven trombozu bir toplardamar hastalığıdır, atardamarın tıkanması değildir. Her ikisi de tıkanma da olsa, bu iki hastalık birbirinden çok farklıdır. (Ven=toplardamar; tromboz= pıhtılaşma)
En sık bacak toplardamarlarında görülür.
Bacak toplar damarında pıhtı ile tıkanma olduğunda en değerli bulgu ayak şişliği ve ağrıdır.
Damar pıhtılaşması tanısı konduğu anda kan sulandırıcı ilaç başlanması gerekir. Bu tedavi en az 3-6 ay devam eder.
Kan sulandırıcı ilaçlar kanı sulandırarak yeni pıhtı oluşumunu pürüzler ve pıhtının akciğere atma ihtimalini en aza indirir.
Kan sulandırıcı ilaç tedavisi var olan pıhtıyı temizleyemez.
Pıhtı az sayıda damarda var ise bu tedavi kâfi olabilir lakin bacaktaki birçok damar pıhtı ile kapanırsa bacak şişliği bu ilaçlarla düzelmeyebilir ve şişlik hayat uzunluğu sürebilir.
Pıhtıyı büsbütün temizleyen tedavi halleri vardır. Bunlar yalnızca anjiyo süreci ile yapılabilir.
Her hastada anjiyo ile pıhtı temizleme tedavisi gerekmeyebilir. Pıhtı kasık bölgesindeki damarlara ulaşmışsa ve hastanın bacak şişliği barizse anjiyo tedavisi önerilir.
Anjiyo ile pıhtı temizleme tedavisi bilhassa pıhtı yeni oluşmuşsa (ilk 15 gün) hayli tesirlidir. 15 günden 30 güne kadar da kısmen tesirlidir.
Ven toplardamar demektir. Bedende toplardamarlar iki bölgede bulunur. Derin venler ya da yüzeysel venler. Derin venler dıştan görünmeyen kaslar içinde ve atardamarlarla beraberdir. Çok daha kıymetli oldukları için derinde korunmaktadır.
Toplardamarlar besini ve oksijeni kullanılmış kirli kanı kalbe taşıyan damarlardır. Bu damarlarda akım tek istikametli olup daima kalbe doğrudur. Bacaklarda daha fazla olmak üzere tüm derin venlerde fazlaca sayıda kapak ya da kapakçık vardır. Bacaklarda her 5-10 cm de bir kapak vardır. Kapakların emeli kanı tek istikametli olarak kalbe taşımaktır, yani bu damarlarda geriye hakikat akım olmaz, akış daima kalbe doğrudur. Geriye yani aykırı tarafa akım olursa buna venöz yetmezlik, venöz kaçak ya da venöz reflü denir.
Derin venler pıhtı ile tıkanırsa (derin ven trombozu) o bölgedeki kanın kalbe taşınması zorlaşır, kan o bölgede birikerek o bölgenin şişmesine niye olur. Kol ya da bacakta durum bu biçimdedir.
Yani iki durumda toplardamar akımı güç ve sıkıntılı hale gelir ve hastalarda şikayet oluşturur:
Venöz yetmezlik ya da kapak yetersizliği
Derin ven trombozu yani bu damarların pıhtılaşarak tıkanması.
Derin ven trombozu en sık bacak damarlarında olur. Çoklukla tek bacakta olur, %5 ihtimalle her iki bacakta olur. Bilhassa genç bayanlarda solda daha sık olur.
Bacak damarlarında derin ven trombozu ansızın başlar. Buna “akut derin ven trombozu” ismi veririr. Bacak yavaş yavaş ya da birden şişer; kimi vakit ağrılı kimi vakit ağrısız bir şişliktir. Yere basmak ağrılıdır ve zorlaşır.
Bacaktaki toplardamar pıhtılaşması çoklukla baldır kaslarındaki toplardamarlarda başlar ve üst gerçek ilerler. Üste yani karına gerçek ne kadar ilerlerse, hastalık o kadar şiddetlenir. Pıhtının kasık toplar damarınaa uzanması berbat bir bulgudur, bu hastalarda hastalığın şiddeti fazladır.
Ven Trombozu Kıymetli Bir Hastalık Mıdır?
Genelde her çeşit ven trombozu kıymetli bir hastalıktır zira olağanda kullanılan tedavi kâfi bir tedavi değildir ve hastaların bazısında ömür uzunluğu sürecek meseleler kalabilir. Bedende rastgele bir damar tıkanırsa, ekseriyetle yan yollar ya da yedek damarlar açılarak akımı yine sağlar lakin bu yollar çoklukla tıkanmış olan ana damar kadar kâfi değildir. Bu da hastalarda yakınmaların devam etmesine niye olur.
Derin ven trombozu (DVT) oluştuktan daha sonraki birinci ay hastalık akut yani erken evrededir. Bir aydan uzun müddetten beri var ise, buna geç evre ya da kronik derin ven trombozu denir.
Derin Ven Trombozu Belirtileri Nelerdir?
Pıhtılaşma ekseriyetle tek bacakta olur (sol bacakta daha sıktır). Şu çeşit şikayet ya da belirtiler verir:
Bacak şişliği: En kıymetli belirtidir. Çoklukla ayak bileği bölgesinde başlar. Hastalık üst hakikat ilerlerse ayak şişliği diz üstüne uzanabilir. Bacaklardaki şişlik yatınca ve ayağı yükseltince azalır.
Ağrı: Ayak ve bacak şişliği çabucak her hastada görülür ancak ağrı kimi hastalarda olur, kimilerinde ise olmaz.
Parmak ya da ayakta morarma: pek seyrek görülür ve kan sulandırıcı başlandığı anda kaybolur. Geçmezse önemli hastalık göstergesi olabilir.
Akciğere pıhtı atması (akciğer embolisi ya da pulmoner emboli): Bu en korkutucu durumdur fakat erken teşhis konup da kan sulandırıcı ilaç başlandığında pıhtının akciğere atma ihtimali epey azalır.
Hastaların şikayetleri ayaktayken epeyce daha besbellidir. Yatıp ayak yükseltildiğinde şişlik azalır, kimi vakit büsbütün kaybolur. Ancak bu yalancı bir iyileşmedir. Hasta tekrar ayağa bastığında şişlik bir daha ortaya çıkar. Günler geçtikçe yeni damarların oluşması ve yatarak ayağın yükseltilmesi ile ayak şişliği daha da azalır ve hatta büsbütün kaybolur. Lakin bu damarların açıldığı manasına gelmez. Zira verilen kan sulandırıcı ilaçlar pıhtı çözen ya da eriten ilaçlar değildir. Bir kısım hastada pıhtı azdır ve bu tedavi kâfi olur, bir kısım hastada pıhtı epey fazladır ve tedavi yapılmazsa hayat uzunluğu sorun yaşayabilir.
Pulmoner Emboli Nedir?
Bacak damarındaki pıhtının akciğere atmasına pulmoner emboli denir. Pulmoner emboli ani başlayan nefes darlığı, göğüste keskin bir ağrı ve kimi vakit kan tükürme üzere yakınmalara niye olur. Atan pıhtı ölçüsü küçükse büyük sorun oluşturmayabilir. Lakin büyük pıhtı kesiminin akciğere atması önemli problemlere yol açabilir.
Derin Ven Trombozu Kimlerde Sık Görülür?
Bu hastalık herkeste görülür fakat kimi bireylerde daha sık görülür.
İleri yaşta (40 yaşından daha sonra) daha sıktır. Lakin seyrek olarak ergenlerde de görülebilir.
Gebelik sırasında ve Gebelikten daha sonra lohusalık devrinde,
Doğum denetim hapı kullananlarda
Bazı tümör hastalıklarında,
Bazı büyük ameliyatlar daha sonrasında (özellikle ortopedinin protez ameliyatları),
Ayak kırık ve burkulmalarında (özellikle bacağın alçıya alınması daha sonrasında)
Çok uzun mühlet yatakta kalan ve kâfi hareket edemeyen hastalarda
Genetik olarak pıhtılaşma eğilimi olan insanlarda sıktır. Bu genetik testlerle ortaya konur.
Kan sulandırıcı ilaç başlanması
Bacağın birinci günlerde dinlendirilerek yükseltilmesi
Varis çorabı kullanması
Kısa vakitte bacağın hareketlendirilmesi
Bacak şişliği berbat olan bir küme hastada anjiyo ile damarın açılması
Kan sulandırma haricinde hastalara varis çorabı önerilir. Varis çorabı ayakta ilken giyilir. Yatarken çıkarılır. Bunun da olağan kaidelerde en az 2 yıl giyilmesi önerilir.
DVT’de Anjiyo Tedavisi
Anjiyo tedavisi sıradançe damarın içine girilerek pıhtının büsbütün temizlenmesidir.
Ven trombozunda her hastada kesinlikle kullanılan kan sulandırıcı ilaçlar pıhtıyı temizleyebilen ilaçlar değildir. Pıhtıyı açabilen ya da temizleyebilen ilaç vardır fakat derin ven trombozunda yalnızca anjiyo yolu ile kullanılabilir. Bu ilaç her hastada kullanılmaz zira çoklukla hastaneye yatış gerektirir ve kanam oluşturma üzere bir riski vardır.
Anjiyo ile derin ven trombozu tedavisi iki türlüdür:
Trombolitk (pıhtı çözücü) denen bir ilaçla yapılan tromboliz: Bunun için kesinlikle hastaneye yatış ve en az bir gece hastanede kalış gerekir. Bu ilaç anjiyo ile damara girildikten daha sonra damar ortasında direkt pıhtı içine uygulanır. Tarlalardaki damlama su ile sulama yapmaya misal. Çok ince pek hayli deliğiolan uzun 1-2 mm kalınlığında bir plastik kateter pıhtı içine yerleştirilir ve buradan 10-20 hatta daha uzun saatler uzunluğu ilaç verilir. Bu ilaç pıhtıyı çözebilir. Arar orta denetim anjiyo sinemaları alınır.
Trombektomi yani mekanik prosedürlerle pıhtının çözülmesi ya da damardan çıkarılması.
kimi vakit de ultrasonla yapılan (EKOS sistemi) hem ultrasonik dalga verip birebir vakitte ilaç uygulayan sistemler vardır.
Derin ven trombozu bir aydan uzun müddetten beri var ise (senelerdan beri olabilir) buna kronik ya da geç evre derin ven trombozu denir. Bu evrede de hastalığın tedavisini olmadığı söylenir fakat bu da gerçek değildir.