Çip Krizinin Sebebi Hakkında Bilmeniz Gerekenler

semaver

New member
Hiç elbet ki silikon çipler, dünyanın ‘dönmesini’ sağlayan makinelerin pek değerli ve hatta tahminen de en kıymetli modülü. Otomotiv dalından elektronik dalına, bir fazlaca farklı kesim üretim için çiplere gereksinim duyuyor.

Lakin COVID-19 pandemisinin bütün dünyayı tesiri altına aldığı 2020 yılından beri dünyada fazlaca önemli bir çip kıtlığı ıstırabı yaşanıyor. Şu yaklaşık iki yıllık süreçte bir epey dalda çip krizi sebebiyle üretime orta verilmesi gerekti ve bir epey fabrika da üretim yapamadığı için kapatılmak zorunda kaldı. COVID-19 salgının bu krizin yaşanmasındaki en kıymetli sebeplerden birisi olduğu hakikat; ancak bu demek değil ki tek niye bu. Çip krizi aslında bir epeyce farklı faktörün birleşmesinin bir kararı olarak ortaya çıktı. Gelin bu faktörler neymiş, birlikte bakalım.

Krizin temeli aslında 2020 yılından öncesine dayanıyor


Çip krizinin bu derece büyümesindeki en büyük etkenlerden ikisi, çip üreticilerinin dikkatini çekmek ismine kimi sanayiler içinde yaşanan rekabet ve son derece makus bir planlama. Doğal afetlerin bile bu krizde rolü olduğunu düşündüğümüzde çip krizinin yanlış vakitte denk gelen bir dizi sorunun eseri olduğu söylenebilir.

IDC’den yarı iletken kümenin Program Lider Yardımcısı olan Mario Morales’e bakılırsa birincil sebep; silikon çip üreticilerinin başta araba üreticileri olmak üzere bütün bölümleri tatmin etmeye yetecek kadar üretim yeri inşa etmeleri için yeteri kadar teşvik olmaması. Morales, pandemi esnasında yetersizlik sebbeiyle otomotiv bölümündeki orjinal ekipman üreticilerinin tedarik zincirindeki birçok siparişi iptal ettiğini ve bu durumdan mutsuz olan tedarikçilerin salgına karşın güzel durumda olan öteki pazarlara yöneldiğinin altını çiziyor.

Olağan meseleler bununla da sonlu değil. Görünen o ki çip krizinin birinci izlerine pandemiden 2 yıl öncesinde, 2018 yılında rastlamak mümkün. örneğin 2018’in sonbaharında ABD’nin Çin’e ticari yaptırımlar uygulanması sonucunı alması daha sonrasında Çin’in en büyük akıllı telefon üreticilerinden birisi olan Huawei, yaptırımlar uygulanmadan evvelce büyük çaplı bir çip siparişinde bulundu. Bunun gerisinde kalmak istemeyen Apple ve öteki rakipler de doğal olarak Huawei’nin yolunu takip etti.


Pili olan yahut duvara monte edilen şimdi her şey çip tabanlı teknolojiden yararlanır. Karantinalarla birlikte bir fazlaca insanın meskene tıkılıp kalması ve konuttan çalışmak zorunda olması daha sonrasında bulut bilişim hizmetlerine olan talep tavan yaptı. tıpkı vakitte dünyanın en tanınan elektronik eseri olan akıllı telefonlara olan ilgi her geçen gün daha fazla artmakta; kripto girişimcilerinin de olaya dahil olarak grafik işletim ünitelerine (GPUs) yöenlmesiyle sorun giderek büyüdü ve büyümeye de devam ediyor.

Yarı iletkenler üzere öğelerin karmaşıklığı da değerli faktörlerden birisi. Intel’in eski işvereni Craig Barrett’e bakılırsa şirketin mikroişlemcileri, bir insan tarafınca yapılmış en karmaşık aygıtlar. Üretim süreci öylesine hassas ki, yarı iletkenlerin yapıldığı odalar hastane ameliyathanelerinden bile daha temiz! Yani anlayacağınız son derece güç bir üretim sürecine sahipler ve üretim için gerekli olan vakit ile milyarlarca dolar para da eforu. O denli ki bir çipi baştan sona yapması yaklaşık 3 ay alıyor ve bu süreçte milyar dolarlık makinelere muhtaçlık duyuluyor.

Bütün bunların yanında birtakım dış faktörlerin de katkısı oldu. ABD’nin çip üretiminin büyük kısmının yapıldığı Teksas’taki elektrik kesintileri ve Tayvan’daki kuraklık da kıtlığa katkıda bulundu. Tayvan hükümetinin buyrukları ötürüsıyla dünyanın en büyük çip üreticisi TSMC, çip üretimi için pek kıymetli olan su kullanmasını azaltmak zorunda kaldı ve bu sebeple üretim de azaldı.

Global çip krizi ne vakit bitecek?


Hal bu biçimde olunca çip üzerine konseyi olan bütün kesimlerde önemli dalgalanmalar yaşandı. Son iki yılda bilhassa araba üretiminde mecburi azalmaya gidilmesiyle birlikte krizin etkilediği bütün bölümlerde eser kıtlığı yaşanmaya başlandı ve bu da rekor artışlarla fiyatlara yansıdı. Birden fazla araba üreticisi devi fabrikalarını kapatırken, kimileri da duruma ahenk sağlamak hedefiyle eser dizaynlarında değişikliğe gitti. BMW üzere markalar artık birtakım modellerinde dokunmatik ekran olmayacağını açıklarken, Tesla müşterileri de yeni aldıkları araçlarındaki USB irtibat noktalarının eksik olduğunu belirtti. Öteki bir tarafta taşınabilir kesimi için de birebir durum geçerli. Taşınabilir üreticisi devi Apple, daha evvel yaptığı bir açıklamayla çip krizi yüzünden iPhone 13 taleplerine yetişemediğini duyurmuştu. Pekala bu kriz ne vakit bitecek?

Birden fazla kişi global çip kıtlığının 2022’de sona ereceğini kestirim etse de Intel CEO’su Pat Gelsinger’a nazaran bu en erken 2023’de mümkün olacak. Krizin 2022’de çözüleceğine inananlardan AMD CEO’su Lisa Su ise üretimin güç olacağını; fakat krizin önümüzdeki yıl birden olmasa bile vakit içinde daha yeterli bir hal alacağını düşündüğünü aktarıyor.
 
Üst