Ev
Kültür
“The Common Lumpfish”: ahtapot-kara mizah içeren bir çevre gerilimi
İngiliz Ned Beauman, romanını yakın gelecekte geçiyor. Günümüze yapılan pek çok gönderme, heyecan verici kitabı kulağa ürkütücü derecede gerçek kılıyor.
Cornelia Geissler
Ned Beauman o kadar komik yazıyor ki tüyler ürpertici.Dilan Forsberg
Lumpfish, adını eski bir tekstilden değil, yumru için İngilizce terimden alır: paçavra. Baltık Denizi’nin sığ kıyı sularında yaşayan bu kereste türüyle ilgili çoğu Alman makalesinde, çok daha dostça bir tabir olan Seehase kullanılmaktadır. The Common Lumpfish romanındaki ana karakterlerden biri olan İsviçreli deniz biyoloğu Karin Resaint’in de dostça bir bakış açısı var. Onu, incelenen bir grup balığı habitatına geri gönderirken tanıyoruz.
Yaygın yumru balığı Cyclopterus vulgaris’in (hayali bir alt tür) son derece zeki olduğunu keşfetti. Romanın ikinci ana karakteri olan İngiliz Çevresel Etki Koordinatörü Mark Halyard için bu bulgular felakettir. Lumpfish bu kitapta ikisini birbirine bağlayacak, onları oldukça tehlikeli durumlara sokacak, ahtapot-kara mizaha sürükleyecek ve ürkütücü bir şekilde gerçekliğimize yaklaşacak.
Gölgede 45 derece, şarabın tadı kül: TC Boyle’dan “Mavi Gökyüzü”
1985 doğumlu İngiliz Ned Beauman, bilimsel gerilim, bilim kurgu, doğa yazarlığı ve siyasi hiciv unsurlarını ilham verici bir şekilde bir araya getiriyor. Farklı türler arasında tereddüt etmeden süzülüyor, zaman ve teknolojideki sıçramaları üslup inceliğiyle ele alıyor ve gezegenin durumu hakkında kaba şakalar yapıyor. Tercüman Marion Hertle, bunun Almanca’da da ikna edici olmasını sağlıyor.
Roman yakın gelecekte geçiyor. Veri işlemenin ve yapay zekanın şu anda hızlı gelişimi ve aynı zamanda türlerin dramatik bir şekilde hızla yok olması göz önüne alındığında, bazen harekete geçme zamanı yakın görünüyor. Yazar bakış açısını bazen daha çok Karin Resaint’e, bazen daha çok Mark Halyard’a odaklıyor. Çalışma alanları, amaçları ve sorunları olay örgüsü içinde gayet anlaşılır görünmektedir. Türlerin doğal olmayan seçilimiyle ilgilenen ve neyin özellikle korunmaya değer olduğunu belirleyen Resaint, özel bir vicdan misyonuyla hareket ediyor.
Bir macera olarak iklim krizi: Marc Elsberg’in şaşırtıcı eko-gerilim filmi “°C – Celsius”
Son nesil direnç
Sürpriz anları ve gerilim unsurları kitabın çılgın temposuna neden oluyor. Burada birkaç olay örgüsü tuzağı atılmalıdır: Son lumpfish örneklerini ararken, Resaint ve Halyard bir modern kölelik sistemi ve aynı zamanda biyolojik direniş yöntemleri ile karşılaşırlar. Romanda ölen son dev panda adına yapılan (iğrenç) terörist eylemler, hala Extinction Rebellion veya Last Generation’ı düşündürüyor, ancak bir deri mantarının kasıtlı olarak bulaşması dev bir adım daha ileri gidiyor: insanlar kendilerinin şekilsizleştirilmesine izin veriyor böylece artık bilgisayar sistemleri tarafından tanınamazlar.
Önce kendini iyi huylu balıkçıların önüne atan, sonra dünya hakimiyeti özlemiyle Elon Musk karışımı boğazına giden en inatçı kişi, kamuflaj için balık etekli bir elbise kullanır. Balık kuyruklu kadınların erkekler üzerinde özel bir etkisi olduğunu masal okurları bilir. Diğer kamuflaj giysileri, Süper Koruma Alanındaki Resaint ve Halyard’ı örtmelidir. Kostümler onların dev su samuru gibi görünmesini ve kokmasını sağlar, böylece karşılaşılabilecek herhangi bir kara ayaklı su samuru yavrusu, insanlarla karşılaşarak kafasını karıştırmaz. Romandaki ruh hali, genellikle komik bir hayvan sevgisi ile kötü hayvan imhası arasında gidip gelir.
Ned Beauman, 2010 yılında saçma sapan komik, yaratıcı, bilim-tarih romanı Fly Hitler Fly ile çıkış yaptı. “Der Gemeine Lumpisch”te yeni kapitalist şirket profilleri, ütopik ulaşım araçları ve araştırma hedefleriyle bizi sürekli şaşırtıyor. Öyle bir üslupla yazıyor ki okuyucuları icat edilenle bilineni bağlayabilir ve her şey kolayca hayal edilebilir.
Gıda küresel ısınmadan muzdarip
İklim felaketinin sonuçlarına ilişkin, küresel ısınmanın yalnızca bazı ada halklarını etkilediğine hâlâ inananların iştahını kaçıracak basit örnekler buluyor: “Ontario’da sıcak, akçaağaçların özsuyunu kurutmuş; Kenya’da haşereler gelişirken kahve bitkileri soldu; şampanyada ısı, üzümlerdeki asidi bozdu; Kentucky’de burbon fıçılarında kaynatılır.” Beauman’ın karakteri Mark Halyard, çocukluk büyükanne ve büyükbabasının meyve ve sebzelerin eskisi gibi tat almadığından şikayet ettiğini hatırlıyor. Ancak yetişkin Halyard, patateslerin, havuçların, şalgamların ve elmaların “yalnızca rengiyle ayırt edilebildiği” gerçeğiyle yaşıyor.
Roman, yalnızca icat edilen şeyin açık betimlemelerinden, günümüze göndermelerinden (nahoş bir şekilde sahiplenici bir Almanca AfD’ye aittir) değil, aynı zamanda çeşitli düzeylerde canlı karşılaştırmalardan da yaşıyor. Küçük ölçekte, bu, örneğin “amca benzeri kederden” söz edildiğinde veya deniz kızı kuyruğunun “altılı pakette kutuları bir arada tutan yapıştırıcı” kadar lastiksi ve şeffaf olduğu durumlarda geçerlidir. Genel olarak, ana karakterler filmlerde neden “bir köpek öldüğünde bir insan öldüğünden çok daha üzücü” olduğundan bahsederken. Bu artık distopik değil. Ve Beauman, biyoloğunun, hayvanların öldürülmesinin “muazzam bir kolektif proje, belki de insanlığın en temel projesi” olduğu sonucuna varmasına izin verdiğinde, bu kitap çok net bir şekilde bizimkiyle eşit.
Ned Beauman: Lumpfish. Roman. İngilizceden Maron Hertle tarafından çevrilmiştir. Verlagsbuchhandlung Liebeskind, Münih 2023. 380 sayfa, 24 Euro
Kültür
“The Common Lumpfish”: ahtapot-kara mizah içeren bir çevre gerilimi
İngiliz Ned Beauman, romanını yakın gelecekte geçiyor. Günümüze yapılan pek çok gönderme, heyecan verici kitabı kulağa ürkütücü derecede gerçek kılıyor.
Cornelia Geissler
Ned Beauman o kadar komik yazıyor ki tüyler ürpertici.Dilan Forsberg
Lumpfish, adını eski bir tekstilden değil, yumru için İngilizce terimden alır: paçavra. Baltık Denizi’nin sığ kıyı sularında yaşayan bu kereste türüyle ilgili çoğu Alman makalesinde, çok daha dostça bir tabir olan Seehase kullanılmaktadır. The Common Lumpfish romanındaki ana karakterlerden biri olan İsviçreli deniz biyoloğu Karin Resaint’in de dostça bir bakış açısı var. Onu, incelenen bir grup balığı habitatına geri gönderirken tanıyoruz.
Yaygın yumru balığı Cyclopterus vulgaris’in (hayali bir alt tür) son derece zeki olduğunu keşfetti. Romanın ikinci ana karakteri olan İngiliz Çevresel Etki Koordinatörü Mark Halyard için bu bulgular felakettir. Lumpfish bu kitapta ikisini birbirine bağlayacak, onları oldukça tehlikeli durumlara sokacak, ahtapot-kara mizaha sürükleyecek ve ürkütücü bir şekilde gerçekliğimize yaklaşacak.
Gölgede 45 derece, şarabın tadı kül: TC Boyle’dan “Mavi Gökyüzü”
1985 doğumlu İngiliz Ned Beauman, bilimsel gerilim, bilim kurgu, doğa yazarlığı ve siyasi hiciv unsurlarını ilham verici bir şekilde bir araya getiriyor. Farklı türler arasında tereddüt etmeden süzülüyor, zaman ve teknolojideki sıçramaları üslup inceliğiyle ele alıyor ve gezegenin durumu hakkında kaba şakalar yapıyor. Tercüman Marion Hertle, bunun Almanca’da da ikna edici olmasını sağlıyor.
Roman yakın gelecekte geçiyor. Veri işlemenin ve yapay zekanın şu anda hızlı gelişimi ve aynı zamanda türlerin dramatik bir şekilde hızla yok olması göz önüne alındığında, bazen harekete geçme zamanı yakın görünüyor. Yazar bakış açısını bazen daha çok Karin Resaint’e, bazen daha çok Mark Halyard’a odaklıyor. Çalışma alanları, amaçları ve sorunları olay örgüsü içinde gayet anlaşılır görünmektedir. Türlerin doğal olmayan seçilimiyle ilgilenen ve neyin özellikle korunmaya değer olduğunu belirleyen Resaint, özel bir vicdan misyonuyla hareket ediyor.
Bir macera olarak iklim krizi: Marc Elsberg’in şaşırtıcı eko-gerilim filmi “°C – Celsius”
Son nesil direnç
Sürpriz anları ve gerilim unsurları kitabın çılgın temposuna neden oluyor. Burada birkaç olay örgüsü tuzağı atılmalıdır: Son lumpfish örneklerini ararken, Resaint ve Halyard bir modern kölelik sistemi ve aynı zamanda biyolojik direniş yöntemleri ile karşılaşırlar. Romanda ölen son dev panda adına yapılan (iğrenç) terörist eylemler, hala Extinction Rebellion veya Last Generation’ı düşündürüyor, ancak bir deri mantarının kasıtlı olarak bulaşması dev bir adım daha ileri gidiyor: insanlar kendilerinin şekilsizleştirilmesine izin veriyor böylece artık bilgisayar sistemleri tarafından tanınamazlar.
Önce kendini iyi huylu balıkçıların önüne atan, sonra dünya hakimiyeti özlemiyle Elon Musk karışımı boğazına giden en inatçı kişi, kamuflaj için balık etekli bir elbise kullanır. Balık kuyruklu kadınların erkekler üzerinde özel bir etkisi olduğunu masal okurları bilir. Diğer kamuflaj giysileri, Süper Koruma Alanındaki Resaint ve Halyard’ı örtmelidir. Kostümler onların dev su samuru gibi görünmesini ve kokmasını sağlar, böylece karşılaşılabilecek herhangi bir kara ayaklı su samuru yavrusu, insanlarla karşılaşarak kafasını karıştırmaz. Romandaki ruh hali, genellikle komik bir hayvan sevgisi ile kötü hayvan imhası arasında gidip gelir.
Ned Beauman, 2010 yılında saçma sapan komik, yaratıcı, bilim-tarih romanı Fly Hitler Fly ile çıkış yaptı. “Der Gemeine Lumpisch”te yeni kapitalist şirket profilleri, ütopik ulaşım araçları ve araştırma hedefleriyle bizi sürekli şaşırtıyor. Öyle bir üslupla yazıyor ki okuyucuları icat edilenle bilineni bağlayabilir ve her şey kolayca hayal edilebilir.
Gıda küresel ısınmadan muzdarip
İklim felaketinin sonuçlarına ilişkin, küresel ısınmanın yalnızca bazı ada halklarını etkilediğine hâlâ inananların iştahını kaçıracak basit örnekler buluyor: “Ontario’da sıcak, akçaağaçların özsuyunu kurutmuş; Kenya’da haşereler gelişirken kahve bitkileri soldu; şampanyada ısı, üzümlerdeki asidi bozdu; Kentucky’de burbon fıçılarında kaynatılır.” Beauman’ın karakteri Mark Halyard, çocukluk büyükanne ve büyükbabasının meyve ve sebzelerin eskisi gibi tat almadığından şikayet ettiğini hatırlıyor. Ancak yetişkin Halyard, patateslerin, havuçların, şalgamların ve elmaların “yalnızca rengiyle ayırt edilebildiği” gerçeğiyle yaşıyor.
Roman, yalnızca icat edilen şeyin açık betimlemelerinden, günümüze göndermelerinden (nahoş bir şekilde sahiplenici bir Almanca AfD’ye aittir) değil, aynı zamanda çeşitli düzeylerde canlı karşılaştırmalardan da yaşıyor. Küçük ölçekte, bu, örneğin “amca benzeri kederden” söz edildiğinde veya deniz kızı kuyruğunun “altılı pakette kutuları bir arada tutan yapıştırıcı” kadar lastiksi ve şeffaf olduğu durumlarda geçerlidir. Genel olarak, ana karakterler filmlerde neden “bir köpek öldüğünde bir insan öldüğünden çok daha üzücü” olduğundan bahsederken. Bu artık distopik değil. Ve Beauman, biyoloğunun, hayvanların öldürülmesinin “muazzam bir kolektif proje, belki de insanlığın en temel projesi” olduğu sonucuna varmasına izin verdiğinde, bu kitap çok net bir şekilde bizimkiyle eşit.
Ned Beauman: Lumpfish. Roman. İngilizceden Maron Hertle tarafından çevrilmiştir. Verlagsbuchhandlung Liebeskind, Münih 2023. 380 sayfa, 24 Euro